| I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. |
2. Struktura atomu – jądro i elektrony. Zdający: 1) określa liczbę cząstek elementarnych w atomie […]; 2) stosuje zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach w atomach pierwiastków wieloelektronowych; 4) określa przynależność pierwiastków do bloków konfiguracyjnych: s, p i d układu okresowego […]. 6. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający: 4) przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej ich atomów. |
Zasady oceniania
2 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch wierszy tabeli – podanie w odpowiedniej kolejności symboli pierwiastków X i A oraz dla każdego z nich: najwyższego stopnia utlenienia w związkach chemicznych i liczby elektronów niesparowanych w atomie.
1 pkt – poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli – podanie symbolu pierwiastka, najwyższego stopnia utlenienia w związkach chemicznych i liczby elektronów niesparowanych w atomie
ALBO
– poprawne uzupełnienie dwóch kolumn tabeli – podanie symboli pierwiastków i najwyższych stopni utlenienia w związkach chemicznych albo symboli pierwiastków i liczby elektronów niesparowanych w ich atomach.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
|
Symbol pierwiastka |
Najwyższy stopień utlenienia w związkach chemicznych |
Liczba elektronów niesparowanych w atomie |
| Pierwiastek A |
P LUB fosfor |
V ALBO 5 |
3 |
| Pierwiastek X |
Cr LUB chrom |
VI ALBO 6 |
6 |
| I. Wykorzystanie i tworzenie informacji. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. |
2. Struktura atomu – jądro i elektrony. Zdający: 2) stosuje zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach w atomach pierwiastków wieloelektronowych; 3) zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z=36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach (zapisy konfiguracji: […] schematy klatkowe). |
Zasady oceniania
1 pkt – poprawne uzupełnienie schematu konfiguracji elektronowej kationu chromu Cr3+ w stanie podstawowym z uwzględnieniem numeru powłoki i symboli podpowłok.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Uwaga: Elektrony niesparowane muszą mieć zgodny spin.
| II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. |
6. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający: 2) oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w […] cząsteczce związku nieorganicznego […]; 4) przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków na podstawie konfiguracji elektronowej ich atomów. 8. Niemetale. Zdający: 8) opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków o liczbach atomowych od 1 do 20 oraz 24 […], w tym zachowanie wobec wody […] i zasad […]; zapisuje odpowiednie równania reakcji. |
Zasady oceniania
3 pkt – poprawne uzupełnienie tabeli i poprawne zapisanie we właściwej formie dwóch równań reakcji.
2 pkt – poprawne uzupełnienie tabeli i poprawne zapisanie we właściwej formie jednego równania reakcji
ALBO
– brak uzupełnienia tabeli lub błędne uzupełnienie tabeli i poprawne zapisanie dwóch równań reakcji.
1 pkt – poprawne uzupełnienie tabeli i błędne zapisanie dwóch równań reakcji
ALBO
– błędne uzupełnienie tabeli i poprawne zapisanie jednego równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
| Wzór sumaryczny wodorku pierwiastka A |
Wzór sumaryczny tlenku pierwiastka A na najwyższym stopniu utlenienia |
Wzór sumaryczny tlenku pierwiastka X na najwyższym stopniu utlenienia |
AH3 LUB H3A
ALBO
PH3 LUB H3P |
A4O10 ALBO P4O10 |
XO3 ALBO CrO3 |
Równanie reakcji 1.: P4O10 + 6H2O → 4H3PO4
ALBO
A4O10 + 6H2O → 4H3AO4
Równanie reakcji 2.: CrO3 + 2OH– → CrO42–– + H2O
ALBO
XO3 + 2OH– → XO42– + H2O
ALBO
CrO3 + 2K+ + 2OH– → CrO42– + 2K+ + H2O
ALBO
XO3 + 2K+ + 2OH– →XO42– + 2K+ + H2O
Uwaga: W tabeli wzór tlenku pierwiastka A musi być zapisany w postaci A4O10 lub P4O10.
W równaniu reakcji tego tlenku z wodą dopuszcza się zapis wzoru tlenku w postaci A2O5 albo P2O5.
