Matura Kwiecień 2023, Poziom Rozszerzony (Informatory CKE), Formuła od 2023 - Zadanie 9. (3 pkt)

U owadów i wijów funkcję transportu gazów oddechowych oraz wymiany gazowej pełni układ tchawkowy. System rozgałęzionych tchawek doprowadza tlen do każdej komórki ciała.

Na rysunku przedstawiono fragment układu tchawkowego owada.

Na podstawie: A. Czubaj i inni, Biologia, Warszawa 1994, s. 273.

Zadanie 9.1. (0–1)

Przedstaw, w jaki sposób tracheole usprawniają wymianę gazową między tchawkami a komórkami ciała. W odpowiedzi uwzględnij informacje przedstawione na rysunku.

Zadanie 9.2. (0–2)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące porównania owadów i wijów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1. Owady wykazują metamerię heteronomiczną. P F
2. Owady mają jedną parę czułków. P F
3. Owady przechodzą rozwój prosty i nie występuje u nich rozwój złożony. P F
Rozwiązanie:

Zadanie 9. (0-3)

9.1. (0-1)

Wymagania ogólne

I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Zdający:
2) wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku;
3) wykazuje związki pomiędzy strukturą i funkcją na różnych poziomach organizacji życia.
III. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych. Zdający:
2) odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne […];
5) objaśnia i komentuje informacje, posługując się terminologią biologiczną.

Wymagania szczegółowe

XI. Funkcjonowanie zwierząt.
1. Podstawowe zasady budowy i funkcjonowania organizmu zwierzęcego. Zdający:
3) wykazuje związek budowy narządów z pełnioną przez nie funkcją.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
3) Wymiana gazowa i krążenie. Zdający:
a) przedstawia warunki umożliwiające i ułatwiające dyfuzję gazów przez powierzchnie wymiany gazowej,
c) podaje przykłady narządów wymiany gazowej, wskazując grupy zwierząt, u których występują.

Zasady oceniania

1 pkt – za poprawne przedstawienie roli tracheoli w wymianie gazowej, uwzględniające obecność płynu w tracheolach i możliwość rozpuszczenia w nim gazów oddechowych, lub za podanie, że tracheole są silnie rozgałęzione, co zwiększa powierzchnię wymiany gazowej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

  • Tracheole są wypełnione płynem, w którym rozpuszczają się gazy oddechowe, co ułatwia ich dyfuzję.
  • Tracheole są rozgałęzione i tworzą dużą powierzchnię wymiany gazowej, co usprawnia dyfuzję gazów oddechowych.

9.2. (0-2)

Wymagania ogólne

I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Zdający: 1) opisuje […] i rozpoznaje organizmy; 6) wykazuje, że różnorodność organizmów jest wynikiem procesów ewolucyjnych.

Wymaganie szczegółowe

X. Różnorodność zwierząt. Zdający:
3) wymienia cechy pozwalające na rozróżnienie […] stawonogów ([…] owadów) […].

Zasady oceniania

2 pkt – za trzy poprawne odpowiedzi.
1 pkt – za dwie poprawne odpowiedzi.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
PPF

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments