Zadania maturalne z biologii

Przykłady poprawnej odpowiedzi
• Trzustka wydziela enzymy trawienne do dwunastnicy lub do jelita cienkiego, lub do przewodu pokarmowego.
• Trzustka wydziela do dwunastnicy enzymy trawiące węglowodany, białka i tłuszcze.

1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające wydzielanie enzymów do przewodu pokarmowego

0 p. – za odpowiedź niepoprawną lub niepełną, która uwzględnia jedynie wytwarzanie enzymów, ale nie określa miejsca ich wydzielania

a) (0-2)

Przykłady poprawnych odpowiedzi
• Klatka piersiowa podczas wdechu zwiększa swoją objętość lub rozszerza się.
• Przepona podczas wdechu opuszcza się w dół lub kurczy się.

2 p. – za poprawne określenie zmiany kształtu klatki piersiowej i zmiany położenia przepony podczas wdechu
1 p. – za poprawne określenie zmiany kształtu klatki piersiowej lub zmiany położenia przepony
0 p. – za niepoprawne określenie obu zmian lub określenie zmian z użyciem niewłaściwych sformułowań, np. przepona wygina się

b) (0-1)

Przykład poprawnej odpowiedzi
Wdech jest fazą czynną wentylacji płuc, ponieważ warunkuje go praca mięśni, czyli skurcz przepony i skurcz mięśni międzyżebrowych, natomiast wydech polega na rozluźnieniu tych mięśni.

1 p. – za poprawne wyjaśnienie obu faz, uwzględniające pracę mięśni oddechowych
0 p. – za wyjaśnienie dotyczące jednej fazy lub za wyjaśnienie faz, uwzględniające tylko udział energii, bez uwzględnienia pracy mięśni (skurcz)

Poprawna odpowiedź
X – mostek
1 p. – za podanie poprawnej nazwy wskazanego elementu budowy klatki piersiowej
0 p. – za podanie nazwy niepoprawnej

Przykłady poprawnych odpowiedzi
• Ćwiczenia fizyczne poprawiają przepływ krwi przez naczynia krwionośne, co zwiększa ich elastyczność.
• Ćwiczenia fizyczne poprawiają przepływ krwi przez naczynia wieńcowe serca, co powoduje lepsze dotlenienie mięśnia sercowego i zapobiega chorobie wieńcowej.

2 p. – za dwa poprawne argumenty wykazujące korzystny wpływ aktywności fizycznej na układ krążenia
1 p. – za jeden poprawny argument wykazujący korzystny wpływ aktywności fizycznej na układ krążenia
0 p. – za odpowiedzi, które nie odnoszą się do układu krążenia (serca, naczyń krwionośnych), lub za przepisanie fragmentów tekstu bez uzasadnienia

a) (0−1)

Poprawna odpowiedź
Prawy przedsionek – A,           Prawa komora – D,           Lewy przedsionek – B,           Lewa komora – C
1 p. – za poprawne rozpoznanie czterech części serca
0 p. – za niepoprawne rozpoznanie nawet jednej części serca

b) (0−1)

Poprawna odpowiedź

1 p. – za poprawne wpisanie na schemacie czterech określeń krążącej krwi
0 p. – za niepoprawne wpisanie nawet jednego określenia

a) (0−2)

Przykłady poprawnych odpowiedzi
1. Mięśnie szkieletowe, ponieważ podczas wysiłku intensywnie się kurczą i wzrasta zapotrzebowanie na tlen oraz substancje odżywcze.
2. Skóra, ponieważ podczas wysiłku przez rozszerzone naczynia krwionośne następuje utrata nadmiaru ciepła.

2 p. – za poprawne podanie nazw dwóch narządów (mięśnie szkieletowe i skóra), przez które najsilniej wzrasta przepływ krwi podczas wysiłku i wskazanie przyczyn tego zjawiska
1 p. – za poprawne podanie nazwy jednego narządu i wskazanie przyczyny tego zjawiska
0 p. – za podanie tylko nazw (nazwy) narządów bez określenia przyczyn, lub niepoprawne określenie przyczyn

b) (0-1)

Przykłady poprawnej odpowiedzi
• Spożycie posiłku przed intensywnym wysiłkiem fizycznym zmniejsza wydolność organizmu, ponieważ duża objętość krwi odpływa do wątroby.
• Ponieważ krew potrzebna narządom układu pokarmowego zostaje podczas wysiłku fizycznego skierowana do narządów intensywnie pracujących i trawienie zachodzi wolniej.

1 p. – za poprawne wykazanie związku pomiędzy objętością krwi przepływającej przez narządy podczas wysiłku fizycznego a objętością krwi kierowanej do narządów układu pokarmowego (wątroby)
0 p. – za odpowiedź, która nie uwzględnia związku pomiędzy przepływem krwi przez narządy podczas wysiłku fizycznego i przez narządy układu pokarmowego

Poprawna odpowiedź
1. swoista / nieswoista                                2. bierna / czynna                                  3. naturalna / sztuczna

1 p. – za poprawne podkreślenie wszystkich określeń charakteryzujących rodzaj nabytej odporności
0 p. – za podkreślenie nawet jednego niepoprawnego określenia

Przykłady poprawnych odpowiedzi

2 p. – za poprawne uzupełnienie dwóch wierszy tabeli uwzględniające oba układy nerwowe
1 p. – za poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli uwzględniające oba układy nerwowe
0 p. – za uzupełnienie wszystkich wierszy w jednej kolumnie dotyczącej działania tylko jednej części układu, lub za niepoprawne uzupełnienie obu wierszy tabeli

Poprawna odpowiedź
1 – F, 2 – P, 3 – F
1 p. – za poprawną ocenę prawdziwości wszystkich stwierdzeń opisujących funkcje elementów budowy ucha
0 p. – za niepoprawną ocenę nawet jednego stwierdzenia

Przykład poprawnej odpowiedzi
Po wejściu do jasnego pomieszczenia przez rozszerzoną źrenicę dostaje się do oka zbyt dużo światła, co daje efekt „oślepienia”. Po chwili źrenica zwęża się dzięki mięśniom tęczówki, co powoduje dopływ odpowiedniej ilości światła do wnętrza gałki ocznej.

1 p. – za poprawne wyjaśnienie zjawiska uwzględniające stan źrenicy w momencie wejścia do jasno oświetlonego pomieszczenia i jej zwężenie po chwili przebywania w tym pomieszczeniu
0 p. – za odpowiedź ogólną, np. dotyczącą źrenicy bez odniesienia się do jej roli w regulacji ilości światła docierającego do oka (zwężanie/rozszerzanie) lub za odpowiedź niepoprawną