Proponowane odpowiedzi – MATURA 2020 – biologia

W tym artykule będą wrzucone PROPONOWANE odpowiedzi do tegorocznej biologii rozszerzonej (2020)
Dodatkowo zapraszamy do komentowania w dziale zadań oraz pod artykułem

ARKUSZ POD TYM LINKIEM: ARKUSZ MATURALNY BIOLOGIA ROZSZERZONA 2020

Zadanie nr 1.1:

A

Zadanie nr 1.2:

Gdy temperatura środowiska wzrasta, to płynność błony komórkowej organizmu jednokomórkowego (się zmniejsza / się zwiększa). Temu zjawisku przeciwdziała zmiana składu błony komórkowej, która polega na (zmniejszeniu / zwiększeniu) udziału cząsteczek o dłuższych łańcuchach węglowodorowych z mniejszą liczbą wiązań podwójnych.

Zadanie nr 1.3:

Cholesterol

Zadanie nr 2:

• Stwierdzenie jest nieprawdziwe ponieważ fibroblasty to komórki zachowujące zdolność do podziałów komórkowych również w rozwoju postnatalnym umożliwiając wytworzenie większej ilości komórek tłuszczowych w organizmie dorosłego człowieka.
• Stwierdzenie nie jest prawdziwe, ponieważ tkanka tłuszczowa jest przykładem tkanki łącznej, a fibroblasty są komórki zachowującymi zdolność do mitozy i różnicowania się w inne typy komórek tkanki łącznej, w tym w komórki tkanki tłuszczowej.

Zadanie nr 3.1:

P P F

Zadanie nr 3.2:

• Komórki korka adkrustowane są suberyną, która, będąc substancją lipidową, chroni roślinę przed utratą wody.
• Ściany komórkowe komórek korka są zgrubiałe i ściśle do siebie przylegają, co chroni roślinę przed utratą wody oraz niską temperaturą.

Zadanie nr 3.3:

Tkanką która posiada dużą ilość ligniny jest drewno. Drewno pełni funkcję transportu wody wraz z solami mineralnymi pobranej przez korzenie do pozostałych części rośliny.

Zadanie nr 4.1:

Miękisz powietrzny posiada duże przestwory międzykomórkowe które wypełnione są powietrzem.

Zadanie nr 4.2:

Aerenchyma u roślin wodnych zapewnia roślinom wyporność i unoszenie się w toni wodnej.

Zadanie nr 5.1:

FADH2 i NADH + H+: Łańcuch oddechowy
acetylo-CoA: cykl Krebsa / cykl kwasów trikarboksylowych / cykl kwasu cytrynowego

Zadanie nr 5.2:

Do powstania 18 cząsteczek acetyloCoA potrzebne jest 36 atomów węgla. 1 cząsteczka kwasu laurynowego posiada 12 atomów węgla. 36/2 = 3
Do syntezy jednej cząsteczki cholesterolu potrzebne są 3 cząsteczki kwasu laurynowego

Zadanie nr 5.3:

wątroba

Zadanie nr 5.4:

A3

Zadanie nr 6:

Należy na szkiełko podstawowe nałożyć przy pomocy pipety wodną hodowlę pantofelków. Do wodnej hodowli pantofelków należy dodać sproszkowany grafit. Szkiełko podstawowe przykrywamy szkiełkiem nakrywkowym i przygotowany preparat obserwuje pod mikroskopem przy powiększeniu 50x. Na podstawie ruchu cząsteczek wody wraz z grafitem określam sposób poruszania się orzęsków.

Zadanie nr 7:

Komórki aparatu szparkowego zmieniają swój kształt ponieważ podczas zwiększenia ilości wody w wakuoli dochodzi do podwyższenia turgoru komórek aparatu szparkowego. Możliwe jest to dzięki pogrubionej części ściany komórkowej w okolicy szparki i zewnętrznej części ściany komórkowej która jest cieńsza dzięki czemu komórka wygina się na zewnątrz podczas rozwierania powodując otwarcie aparatu szparkowego.

Zadanie nr 8.1:

A, E

Zadanie nr 8.2:

Pokrzywa zwyczajna jest rośliną dwupienną ponieważ na jednym osobniku występują tylko kwiaty męskie lub żeńskie. Nie występują one jednocześnie na jednym osobniku pokrzywy zwyczajnej

Zadanie nr 8.3

1. Kwiatostany ułożone na długich i wiotkich osiach zapewniają wyeksponowanie na wiatr co umożliwia sprawne rozsiewanie pyłku
2. Słupek jest duży i posiada pędzelkowate znamię które umożliwia łatwe wychwycenie pyłku z powietrza.

Zadanie nr 9.1:

• Jak względnie wysoka temperatura wpływa na tempo kwitnienia rzodkiewnika?
• Wpływ względnie wysokiej temperatury na tempo kwitnienia rzodkiewnika.

Zadanie nr 9.2:

B – dwuliścienne

• Występuje system korzeniowy palowy
• Widoczna jest na blaszkach liści nerwacja pierzasta
• Kwiat zróżnicowany na płatki korony i działki kielicha
• Obecność ogonków liściowych

Zadanie nr 9.3:

B, D, E

Zadanie nr 10.1:

C

Zadanie nr 10.2:

Ohary są zagniazdownikami, ponieważ zaraz po wykluciu prowadzone/wodzone są przez rodziców nad wodę.

Informacja dodatkowa:
Młode ptaki wykluwają się najczęściej w czerwcu. Są typowymi zagniazdownikami, po wykluciu sprawnie chodzą są pokryte gęstym puchem, biegają oraz pływają, opuszczają gniazdo w trakcie pierwszych dni od wyklucia, zbierają pokarm samodzielnie po wskazaniu przez rodziców.

Zadanie nr 10.3:

Liczba nor lęgowych nad zatoką Pucką, w których Ohary mogą zakładać lęgowiska.

Zadanie nr 11:

P, P, P

Zadanie nr 12.1:

Niedobór jodu prowadzi do (obniżenia / podwyższenia) tempa metabolizmu w organizmie, na skutek (zmniejszenia / zwiększenia) wydzielania hormonów (gruczołów przytarczycznych / tarczycy).

Zadanie nr 12.2:

Osoby stosujące taką dietę nie dostarczają odpowiednich ilości jodu do organizmu, ze względu na fakt, że spożywają ograniczone ilości soli jodowanej oraz wykluczają produkty pochodzenia zwierzęcego, które są bogate w jod. Dodatkowo, spożywając potrawy roślinne zawierające m.in. warzywa kapustne lub nasiona roślin strączkowych, dostarczają sobie także glikozydy, które ograniczają wykorzystanie jodu zawartego w diecie, co tylko nasila efekt niedoboru jodu w organizmie.

Zadanie nr 13:

B 2

Zadanie nr 14.1:

Surfaktant to środek białko-lipidowy, dzięki któremu pęcherzyki płucne się nie zapadają. Przy niedoborze surfaktantu zwiększa się napięcie powierzchniowe, a pęcherzyki płucne zapadają się i sklejają, co z kolei skutkuje zmniejszeniem powierzchni wymiany gazowej. Aby zrekompensować deficyt tlenu (niedotlenienie organizmu)/kwasicę oddechową, organizm utrzymuje homeostazę poprzez zwiększenie częstości oddechów.

Zadanie nr 14.2:

• Mitochondria produkują ATP, z którego uwalniana energia niezbędna jest do syntezy związków wchodzących w skład surfaktantu.
• Siateczka śródplazmatyczna szorstka odpowiada za syntezę białek przeznaczonych na eksport (wchodzących w skład surfaktantu).
• Aparaty Golgiego biorą udział w modyfikowaniu i transportowaniu substancji wchodzących w skład surfaktantu poza komórkę pneumocytu II- do światła pęcherzyka płucnego.
• Ciałka blaszkowate zawierają fosfolipidy, które są wykorzystywane do produkcji surfaktant.

Zadanie nr 15.1:

1. Spadek temperatury otoczenia z 20 °C do 10 °C powoduje zwiększenie względnego tempa metabolizmu, co skutkuje zintensyfikowaniem procesów metabolicznych, podczas których wydzielane jest ciepło ogrzewające ciało człowieka, co wpływa na utrzymanie względnie stałej temperatury ciała w chłodnym otoczeniu
2. Wzrost temperatury otoczenia z 40 °C do 50 °C powoduje wzrost wydzielania potu. Odparowująca z powierzchni skóry woda sprawia, że odbierane i usuwane jest także ciepło, co zapobiega przegrzaniu organizmu człowieka w środowisku o wysokiej temperaturze.Wzrost temperatury otoczenia z 40 °C do 50 °C powoduje zwiększenie ukrwienia skóry, co zapewnia sprawne wypromieniowanie ciepła z powierzchni ciała człowieka, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko przegrzania organizmu.

Zadanie nr 15.2:

Podczas utraty dużych ilości ciepła następuje pobudzenie ośrodka termoregulacji znajdującego się w podwzgórzu, przez co podwzgórze zaczyna produkować tyreoliberynę (TRH). Ta z kolei pobudza przysadkę do wydzielania tyreotropiny (TSH). Tyreotropina działa pobudzająco na tarczycę, która wytwarza hormony T3 i T4, w wyniku czego możemy zaobserwować podwyższony poziom TSH i hormonów tarczycy, które wpływają pobudzająco na metabolizm człowieka, pozwalając na sprawną termoregulację i ochronę przed wychłodzeniem, dzięki podwyższeniu temperatury ciała człowieka.

Zadanie nr 16.1:

Zadanie nr 16.2:

Genotyp matki: Ll2

Genotyp ojca: Ll2

Prawdopodobieństwo wystąpienia wrodzonej nietolerancji u kolejnego dziecka podanych rodziców to: 25%

Zadanie nr 16.3:

B2

Zadanie nr 16.4:

jelito cienkie

Zadanie nr 16.5:

W przypadku wystąpienia objawów nietolerancji laktozy u osoby dorosłej należy ustalić czy ma ona podłoże genetyczne (pierwotna nietolerancja), czy została nabyta, ponieważ od tego zależy schemat dalszego postępowania. Wystąpienie nabytej nietolerancji laktozy może świadczyć o postępującym procesie chorobowym, który może wymagać leczenia, natomiast jeśli jest to wrodzona nietolerancja laktozy, osoba ta powinna ograniczyć jej spożywanie, żeby nie narażać się na uporczywe objawy ze strony przewodu pokarmowego.

Zadanie nr 16.6:

1. Wrodzona nietolerancja laktozy: laktoza jest głównym źródłem energii dla niemowląt odżywiających się mlekiem. Niedobór laktazy rozkładającego laktozę powoduje niemożliwość pobierania przez dzieci pokarmu w prawidłowy sposób co może skutkować uszczerbkiem na zdrowiu bąbelków
2. Pierwotna nietolerancja laktozy: laktoza jest głównym źródłem energii dla niemowląt żywiących się mlekiem. Wraz z rozwojem dziecka zmienia się jego dieta; spożywane są coraz mniejsze ilości mleka (zawierającego laktozę) więc ilość enzymu laktazy może się zmniejszać bez narażenia zdrowia jednostki.

Zadanie nr 17:

• Sprzężonej z płcią dominującej ponieważ chorzy ojcowie mieli zdrowe córki.
• Gdyby była sprzężona z płcią dominująca, to chory ojciec przekazałby swój jedyny chromosom X z allelem dominującym córce, więc wtedy, niezależnie od drugiego chromosomu X, byłaby ona chora.

Zadanie nr 18.1:

BBDD, BBDd, BbDD, BbDd

Zadanie nr 18.2:

Samica: BbDd
Samiec: bbdd

Czarne:białe:brązowe

1:2:1

Zadanie nr 19.1:

od góry: 3 1 2 4

Zadanie nr 19.2:

(podać NAZWY enzymów) – CKE podaje, że uznawane będą również cyfry rzymskie
A – nukleaza, B – polimeraza DNA, C – ligaza DNA

Zadanie nr 19.3:

Osoby chore na skórę pergaminową mają defekt jednego z opisanych enzymów naprawy DNA. W wyniku tego, gdy powstanie mutacja spowodowana np. promieniowaniem UV podczas ekspozycji na promieniowanie słoneczne, nie zostanie ona efektywnie naprawiona. Jeśli takie mutacje zajdą w genach regulujących cykl komórkowy, może to doprowadzić do niekontrolowanych podziałów komórkowych, a tym samym do nowotworzenia, więc istotne jest, żeby chorzy na skórę pergaminową nie narażali się na promieniowanie słoneczne, co pozwoli ograniczyć ryzyko powstania np. nowotworu skóry (czerniaka).

Zadanie nr 20.1:

Jest ona gatunkiem mutualistycznym. Bakterie tego gatunku syntetyzują niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka węglowodany i witaminy, a także, przez pobudzanie budowy sieci naczyń krwionośnych, człowiek dzięki nim lepiej wchłania cząstki pokarmowe. Z drugiej strony, bakterie te są w stanie pobudzić komórki człowieka do produkowania substancji ograniczających konkurujące z nimi gatunki, dzięki czemu Bacteroides thetaiotaomicron mają większą przestrzeń do zasiedlenia i większą ilość substratów niezbędnych do przeprowadzania własnych procesów metabolicznych.

Zadanie nr 20.2:

wit. K

Zadanie nr 21.1:

Hydrochoria

• Gruba łupina
• Woskowaty nalot
• Obecność miękiszu powietrznego
• Komory powietrzne

Zadanie nr 21.2

PPF

Zadanie nr 21.3

Diaspory roślin posiadają mięsistą owocnię, która jest atrakcyjnym pokarmem dla ptaków przyczyniających się do rozprzestrzeniania nasion. Przemieszczając się i wydalając je wraz z innymi niestrawionymi resztkami pokarmu umożliwiły rozsiewanie nasion tych roślin w dużej odległości na wyspie.

Zadanie nr 21.4

Wraz z powstaniem kolonii mew zwiększały się pokłady odchodów, które jako cenny nawóz naturalny przyczyniły się do użyźnienia wcześniej jałowych gleb wyspy oraz dostarczyły materii organicznej na skały magmowe (lawę). Użyźniona gleba zapewniła warunki do osiedlania się nowych gatunków roślin, przez co w latach 90 doszło do intensywnego wzrostu roślinności.

Zadanie nr 22.1

T T N

Zadanie nr 22.2

Krzyżowanie się żbików z kotami domowymi stanowi zagrożenie dla istnienia żbika europejskiego, ponieważ podczas krzyżowania się tych zwierząt dochodzi do powstania mieszańców, co powoduje, że czysta pula genowa żbika europejskiego ulega zmniejszeniu. Krzyżowanie takie dodatkowo ogranicza liczebność potomstwa żbika europejskiego, co przyczynia się do dodatkowego ograniczenia puli genowej.

Zadanie nr 22.3

1. Zagrożenie dla ich liczebności: Wraz z rozbudową sieci dróg zmniejsza się powierzchnia potencjalnego środowiska na którym żbik europejski mógłby żyć i zdobywać pokarm
2. Zagrożenie dla ich różnorodności genetycznej: Budowa dróg prowadzi do wzmożonej fragmentacji jego siedlisk co stanowi zagrożenie dla różnorodności genetycznej