Matura Maj 2010, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005 - Zadanie 27. (3 pkt)

Reakcją pozwalającą wykryć w związkach organicznych grupę

jest próba jodoformowa. Polega ona na reakcji związku organicznego z jodem w obecności NaOH w podwyższonej temperaturze. Po oziębieniu mieszaniny poreakcyjnej do temperatury pokojowej powstaje żółty, krystaliczny osad o charakterystycznym zapachu.
Jeżeli badanym związkiem jest propanon (aceton), produktami próby jodoformowej są: trijodometan, etanian sodu (octan sodu), jodek sodu i woda.

a) Korzystając z powyższych informacji, uzupełnij schemat, tak aby przedstawiał równanie opisanej reakcji w formie cząsteczkowej (wpisz wzory produktów reakcji i odpowiednie współczynniki stechiometryczne).

b) Napisz wzór tego produktu przemiany, który tworzy żółty, krystaliczny osad o charakterystycznym zapachu.

c) Napisz, czy próba jodoformowa pozwala na odróżnienie propanonu (acetonu) od etanalu, i uzasadnij swoje stanowisko.

Rozwiązanie:

a) (0–1)

Wiadomości i rozumienie Uzupełnienie równania reakcji na podstawie słownego opisu przemiany (I.3.a)

Poprawna odpowiedź

•  CH3COCH3 + 3I2 + 4NaOH —-(T)—→ CHI3 + CH3COONa + 3NaI + 3H2O

1 p. – poprawne uzupełnienie schematu, to znaczy wpisanie poprawnych wzorów produktów reakcji i poprawnych współczynników stechiometrycznych

0 p. – błędne uzupełnienie schematu, np. wpisanie błędnych wzorów produktów reakcji lub błędnych współczynników stechiometrycznych

– brak odpowiedzi

b) (0–1)

Tworzenie informacji Zaklasyfikowanie substancji na podstawie opisu reakcji chemicznych (III.3)

Poprawna odpowiedź

• CHI3

1 p. – poprawne napisanie wzoru produktu (CHI3)

0 p. – błędne napisanie wzoru produktu lub brak odpowiedzi

c) (0–1)

Tworzenie informacji Wybranie informacji, które są niezbędne do uzasadniania własnego poglądu (III.3)

Przykłady poprawnej odpowiedzi

•  Nie, ponieważ etanal zawiera również taką samą grupę.

•  Nie, ponieważ etanal zawiera również grupę CH3–CO–

•  Nie, ponieważ etanal zawiera również grupę acetylową

1 p. – odpowiedź „nie” i poprawne uzasadnienie

0 p. – odpowiedź „nie” i brak uzasadnienia lub błędne uzasadnienie

– odpowiedź „tak” i błędne uzasadnienie

– brak odpowiedzi

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments