maturabiolchem.pl

BIOLOGIA

ZADANIA MATURALNE

CHEMIA

ZADANIA MATURALNE

Matura Czerwiec 2016, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 22. (2 pkt)

Kwas ortofosforowy(V) jest kwasem trójprotonowym o średniej mocy. Kwas ten tworzy sole: diwodoroortofosforany(V), np. Ca(H2PO4)2, wodoroortofosforany(V), np. Na2HPO4 i ortofosforany(V), np. Na3PO4. Diwodoroortofosforany(V) są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Spośród wodoroortofosforanów(V) i ortofosforanów(V) rozpuszczalne są tylko fosforany litowców z wyjątkiem odpowiednich soli litu.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

Ortofosforany(V) wapnia znajdują zastosowanie jako sztuczne nawozy fosforowe. Jednym ze źródeł ortofosforanu(V) wapnia [Ca3(PO4)2] jest minerał zwany fosforytem. Jako związek bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie zawiera fosfor w postaci nieprzyswajalnej przez rośliny. Przeprowadza się go w dobrze rozpuszczalny w wodzie diwodoroortofosforan(V) wapnia.

Zadanie 22.1. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej

• równanie reakcji otrzymywania nawozu zwanego superfosfatem (w jego skład oprócz diwodoroortofosforanu(V) wapnia wchodzi siarczan(VI) wapnia), który powstaje w wyniku reakcji fosforytu z kwasem siarkowym(VI) (reakcja I)
• równanie reakcji otrzymywania nawozu zwanego superfosfatem podwójnym (diwodoroortofosforan(V) wapnia), który powstaje w wyniku reakcji fosforytu z kwasem ortofosforowym(V) (reakcja II).

Równanie reakcji I:

Równanie reakcji II:

Zadanie 22.2. (0–1)

Dokończ zdanie. Wybierz i zaznacz odpowiedź A. lub B. oraz uzasadnij swój wybór.

Korzystniejszą metodą nawożenia gleby w celu uzupełnienia jej składu w fosfor jest stosowanie

A. superfosfatu, ponieważ

B. superfosfatu podwójnego,
Rozwiązanie:

Zadanie 22.1. (0–1)

I. Wykorzystanie
i tworzenie informacji.		 IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
8. Niemetale. Zdający:
8.12) opisuje typowe właściwości chemiczne kwasów […]; ilustruje je równaniami reakcji.
III etap edukacyjny
3. Reakcje chemiczne. Zdający:
3.2) podaje przykłady różnych typów reakcji i zapisuje odpowiednie równania […].

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne napisanie obu równań reakcji w formie cząsteczkowej.
0 p. – za błędne napisanie jednego lub obu równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub odpowiedź niepełną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Równanie reakcji I: Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 → Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4

Równanie reakcji II: Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 → 3Ca(H2PO4)2

Zadanie 22.2. (0–1)

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. III etap edukacyjny
7. SoleSole . Zdający: . Zdający: . Zdający: . Zdający: . Zdający: . Zdający:
7.6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: […] fosforanów(V) […]).
IV etap edukacyjny – poziom podstawowy
4. Chemia gleby. Zdający:
4.2) podaje przykłady nawozów […] sztucznych […].

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne uzupełnienie tabeli.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

A. superfosfatu, ponieważ •   superfosfat podwójny zawiera więcej fosforu niż superfosfat.
•   superfosfat podwójny nie zawiera siarczanu(VI) wapnia.
•   superfosfat podwójny nie zawiera gipsu.
•   superfosfat zawiera mniej fosforu niż superfosfat podwójny.
•   superfosfat oprócz diwodoroortofosforanu(V) wapnia zawiera siarczan(VI) wapnia.
•   superfosfat zawiera gips
B. superfosfatu podwójnego,
Drukuj zadanie:
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

PARTNERZY