Matura Maj 2014, Poziom Podstawowy (Arkusze CKE), Formuła od 2005 - Zadanie 19. (2 pkt)

Tłuszcze, które są nierozpuszczalne w wodzie, krążą we krwi człowieka w postaci związanej z białkami jako lipoproteiny. Do najważniejszych lipoprotein biorących udział w transporcie cholesterolu w naszym organizmie należą lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL), określane mianem „dobrego cholesterolu”, i lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), zwane „złym cholesterolem”.
Na schemacie przedstawiono dwa modele (X i Y) lipoprotein transportujących cholesterol w obwodowych naczyniach krwionośnych.

a) Określ, który z przedstawionych na schemacie modeli lipoprotein (X czy Y), jest ilustracją HDL. Odpowiedź uzasadnij.

b) Podaj przykład zalecenia dotyczącego sposobu odżywiania się dla osoby, u której stwierdzono podwyższony poziom LDL i zbyt niski poziom HDL we krwi.

Rozwiązanie:

a) (0 – 1)

Korzystanie z informacji Rozpoznanie na schemacie frakcji lipoprotein HDL i jej uzasadnienie (II.1a, I.3c.11)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:
X – ponieważ lipoproteiny HDL
– zabierają cząsteczki cholesterolu z naczyń krwionośnych/krwi.
– zapobiegają osadzaniu się cholesterolu w ściankach naczyń krwionośnych/tętnic.

1 p. – za prawidłowy wybór frakcji lipoprotein HDL wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do zabierania/usuwania cząsteczek cholesterolu lub zapobiegania osadzaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych
0 p. – za odpowiedź niepełną, zawierającą tylko wybór frakcji bez uzasadnienia lub z uzasadnieniem niepoprawnym, lub odpowiedź niepoprawną, lub brak odpowiedzi

b) (0 – 1)

Tworzenie informacji Planowanie działania na rzecz własnego zdrowia –
sformułowanie zalecenia dotyczącego odżywiania się osób
z wysokim poziomem LDL we krwi (III.1b, I.3c.11)

Przykłady poprawnej odpowiedzi:
Należy:
a) zwiększyć spożycie pokarmów dostarczających tłuszczów nienasyconych (np. mięso tłustych ryb, oleje roślinne).
b) ograniczyć spożywanie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego/tłuszczów nasyconych (masło, smalec, tłuste mięso).
c) ograniczyć spożywanie cukrów prostych.
d) zwiększyć spożycie produktów bogatych w sterole i stanole roślinne (i koloidalny błonnik pokarmowy)

1 p. – za podanie właściwego przykładu zalecenia dietetycznego związanego ze sposobem odżywiania dla osoby ze stwierdzonym wysokim poziomem LDL we krwi
0 p. – za odpowiedź niepoprawną lub odpowiedź zbyt ogólną, np. zmniejszyć spożycie tłuszczów, lub brak odpowiedzi

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments