Matura Maj 2018, Poziom Podstawowy (Arkusze CKE), Formuła od 2005 - Zadanie 4. (3 pkt)

Jedną z chorób kości jest osteoporoza, należąca do grupy chorób, w których duże znaczenie ma stosowana przez człowieka dieta.
Na rysunkach przedstawiono przekrój przez kość kobiet w różnym wieku. Jasnym kolorem oznaczono beleczki kostne, ciemnym – przestrzeń pomiędzy beleczkami kostnymi.

 

a) Na podstawie rysunków określ, na czym polega zmiana struktury kości spowodowana osteoporozą i podaj tego przyczynę.

b) Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.

Dieta chroniąca organizm przed osteoporozą powinna uwzględniać pokarmy bogate w

  1. magnez i witaminę B.
  2. fosfor i witaminę A.
  3. wapń i witaminę D.
  4. cynk i witaminę C.

c) Wyjaśnij, dlaczego zagrożenie osteoporozą u kobiet wzrasta wraz z ich wiekiem. W odpowiedzi uwzględnij nazwę i rolę hormonów zmniejszających ryzyko wystąpienia choroby.

Rozwiązanie:

a) (0 – 1)

Korzystanie z informacji Na podstawie rysunków opisanie zmian struktury kości spowodowanej osteoporozą (II.3b, I.3c.9)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne opisanie zmian struktury kości dotkniętych osteoporozą, uwzględniające
zmniejszenie gęstości kości.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi
• Kości dotknięte osteoporozą ulegają demineralizacji i dlatego mają cieńsze beleczki kostne.
• W kościach zanika tkanki kostna wskutek zmniejszania się ilości wapnia i beleczki kostne są w nich cieńsze.
• Beleczki kostne ulegają odwapnieniu i stają się cieńsze.

b) (0–1)

Wiadomości i rozumienie Określenie czynników środowiskowych zmniejszających ryzyko wystąpienia osteoporozy (I.3c.9)

Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie prawidłowego dokończenia zdania.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
C.

c) (0 – 1)

Tworzenie informacji Wyjaśnienie związku między wiekiem kobiety
a ryzykiem wystąpienia osteoporozy (III.2a., I.3c.9)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie związku pomiędzy wiekiem kobiety a zagrożeniem osteoporozą, uwzględniające nazwę i rolę hormonów zmniejszających ryzyko wystąpienia tej choroby.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi
• Wraz z wiekiem u kobiet (i przejściem do okresu menopauzy) zmniejsza się poziom estrogenów, które pobudzają osteoblasty (komórki kościotwórcze) i dlatego szybsza jest resorpcja kości niż ich odbudowa.
• Wraz z wiekiem zmniejsza się poziom estrogenów w organizmie kobiety, które wpływają na odkładanie wapnia w kościach, zapobiegając osteoporozie.

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments