Matura Czerwiec 2019, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 18. (4 pkt)

W procesie replikacji DNA bierze udział m.in. prymaza – enzym, który katalizuje syntezę starterów będących krótkimi odcinkami RNA, komplementarnymi do matrycowego DNA. Łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR) naśladuje replikację DNA i służy do powielania fragmentu DNA bez udziału komórek – w probówce.

Na poniższym schemacie przedstawiono proces dobudowywania komplementarnej nici w czasie replikacji DNA w komórce.

Zadanie 18.1. (0-1)

Podaj, używając symboli: A, T, C, G, U, sekwencje nukleotydowe fragmentu nici RNA i fragmentu nici DNA, które zaznaczono klamrami na rysunku C.

RNA: 5’ ……………………………………………………………. 3’
DNA: 5’ ……………………………………………………………. 3’

Zadanie 18.2. (0-1)

Wybierz spośród A–D i zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.

Replikacja DNA jądrowego zachodzi w czasie cyklu komórkowego podczas

  1. fazy G1.
  2. fazy S.
  3. fazy G2.
  4. fazy M.
Zadanie 18.3. (0-1)

Podaj nazwę wiązań występujących w cząsteczce DNA, które są rozrywane podczas replikacji przy udziale helikazy, oraz nazwę czynnika, który powoduje ich rozerwanie podczas przebiegu PCR.

Nazwa wiązań: ………………………………………………..
Nazwa czynnika: ……………………………………………..

Zadanie 18.4. (0-1)

Spośród wymienionych poniżej przykładów A–D wybierz i zaznacz ten, do którego niezbędne jest zastosowanie techniki PCR.

  1. Diagnostyka zespołu Turnera u noworodków.
  2. Określanie oporności szczepów bakterii na dany antybiotyk.
  3. Oznaczanie poziomu TSH (hormonu tyreotropowego) we krwi pacjenta.
  4. Ustalanie tożsamości przestępcy na podstawie śladowej ilości materiału genetycznego.
Rozwiązanie:

18.1. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie sekwencji nukleotydowych RNA i DNA stanowiących uzupełnienie schematu C.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
RNA: 5’ C U C U 3’
DNA : 5’ A A C T G A 3’

18.2. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe zaznaczenie dokończenia zdania.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
B.

18.3. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnej nazwy wiązań, które ulegają rozerwaniu podczas replikacji DNA oraz poprawne określenie wysokiej temperatury jako czynnika, który powoduje rozerwanie tych wiązań (wiązań wodorowych) w czasie przebiegu PCR.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

  • Nazwa wiązań: (wiązania) wodorowe
  • Nazwa czynnika: wysoka temperatura / temperatura ok. 95°C / temperatura ok. 90°C.

18.4. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe zaznaczenie przykładu, do którego niezbędne jest zastosowanie techniki PCR.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
D.

18.1. (0–1)

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne […]. VI. Genetyka i biotechnologia.
1. Kwasy nukleinowe. Zdający: 4) opisuje i porównuje strukturę i funkcję cząsteczek DNA i RNA.

18.2. (0–1)

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający opisuje […] procesy […] biologiczne […]. VI. Genetyka i biotechnologia.
2. Cykl komórkowy. Zdający: 3) opisuje cykl komórkowy, wymienia etap, w którym zachodzi replikacja DNA.

18.3. (0–1)

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne […]. I. Budowa chemiczna organizmów.
1. Zagadnienia ogólne. Zdający 3) przedstawia rodzaje wiązań i oddziaływań chemicznych występujące w cząsteczkach biologicznych i ich rolę.
VI. Genetyka i biotechnologia.
1. Kwasy nukleinowe. Zdający 2) przedstawia strukturę podwójnej helisy oraz określa rolę wiązań wodorowych w jej utrzymaniu.
VI. Genetyka i biotechnologia.
8. Biotechnologia molekularna, inżynieria genetyczna i medycyna molekularna. Zdający 3) przedstawia zasadę metody PCR (łańcuchowej reakcji polimerazy) i jej zastosowanie.

18.4. (0–1)

Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe
V. Rozumowanie i argumentacja. Zdający […] odnosi się krytycznie do przedstawionych informacji […]. Rozumie znaczenie współczesnej biologii w życiu człowieka. VI. Genetyka i biotechnologia.
8. Biotechnologia molekularna, inżynieria genetyczna i medycyna molekularna. Zdający 3) przedstawia zasadę metody PCR (łańcuchowej reakcji polimerazy) i jej zastosowanie.
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments