| Wymagania ogólne |
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy […];
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, selekcjonuje, porównuje […] informacje pozyskane z różnorodnych źródeł […]; |
| Wymagania szczegółowe |
II. Budowa i funkcjonowanie komórki. Uczeń:
1) wskazuje poszczególne elementy komórki na schemacie, rysunku […], przedstawia podobieństwa i różnice między komórką […] roślinną, grzybową […]; 2) opisuje błony komórki […]; 4) opisuje […] funkcje mitochondriów i chloroplastów, podaje argumenty na rzecz ich endosymbiotycznego pochodzenia; 5) wyjaśnia rolę […] siateczki śródplazmatycznej […] w przemianie materii komórki; 6) wymienia przykłady grup organizmów charakteryzujących się obecnością ściany komórkowej oraz omawia związek między jej budową a funkcją; |
Wskazówki do rozwiązania zadania
a)
Aby wykonać polecenie, przywołaj z pamięci cechy budowy komórek eukariotycznych – roślinnej, grzybowej i zwierzęcej oraz wybierz element budowy (widoczny na rysunku) charakterystyczny dla danego typu komórki. Rozpoznasz wówczas, jakie 2 rodzaje komórek zostały przedstawione. Mają one wiele wspólnych elementów budowy. U obu komórek możesz zaobserwować ścianę komórkową, wakuolę, jądro komórkowe czy mitochondria. Znajdź taki element, który występuje tylko w jednej z komórek.
b)
Przypomnij sobie funkcje ściany komórkowej i błony komórkowej. Zauważ, że nie są one takie same. Zwróć uwagę, że chityna, tak jak celuloza, należy do węglowodanów strukturalnych, a błona komórkowa zbudowana jest głównie z fosfolipidów i białek. Pamiętaj, że ściana komórkowa nie zawsze jest strukturą sztywną – w młodych komórkach i takich, w których nie ma żadnej inkrustacji ściany, jest ona tworem elastycznym.
c)
W zadaniu wykorzystaj swoją wiedzę o funkcjonowaniu komórki, która potrzebuje związków wysokoenergetycznych (ATP) i wytwarza je w odpowiednich organellach, a także różnego rodzaju białek, powstających głównie w siateczce śródplazmatycznej. Zwróć uwagę na obecność wskazanych organelli w obu komórkach oraz nie zapominaj o mitochondriach i chloroplastach, które mają swój genom oraz rybosomy.
Poprawna odpowiedź
a) A. komórka grzybowa, B. komórka roślinna. Elementem budowy różniącym te komórki jest obecność chloroplastów w komórce roślinnej.
b) Element budowy 1: II, V
Element budowy 2: III, IV
c)
Oznaczenie
cyfrowe
organellum |
Nazwa
organellum |
Biosynteza białek |
Synteza ATP |
| komórka A |
komórka B |
komórka A |
komórka B |
| 4 |
mitochondrium |
+ |
+ |
+ |
+ |
| 5 |
chloroplast |
– |
+ |
– |
+ |
| 6 |
siateczka
śródplazmatyczna
szorstka |
+ |
+ |
– |
– |
W zasadzie to tak jest, zadanie pochodzi z informatora i jest trochę niedokładne natomiast warto te zadania zrobić ponieważ podobne do nich pojawiały się na maturach 🙂
Co do podpunktu b twierdzącego, że błona komórkowa oddziela protoplast od środowiska zewnętrznego – to przypadkiem błona nie wchodzi w skład protoplastu?