Na rysunkach przedstawiono wybrane rośliny lądowe.
a) Podaj, na czym polega rozmnażanie bezpłciowe przedstawionych roślin.
b) Określ funkcję biologiczną każdego z rodzajów pędów skrzypu polnego (I) i podaj ich cechy budowy, które umożliwiają pełnienie tych funkcji.
c) Podaj nazwę podziału komórkowego, który zachodzi w strukturze A rośliny przedstawionej na rysunku II oraz określ jego rolę w cyklu rozwojowym roślin I–III.
| Wymagania ogólne | I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Uczeń […] przedstawia […] procesy […] biologiczne […]; Uczeń opisuje […] organizmy […] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia […]; IV. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, selekcjonuje, porównuje i przetwarza informacje pozyskiwane z różnorodnych źródeł […]; |
| Wymagania szczegółowe | IV. Przegląd różnorodności organizmów. 5. Rośliny lądowe. Uczeń: 2) wskazuje cechy charakterystyczne mszaków, widłaków, skrzypów […]; VI. Genetyka i biotechnologia. 2. Cykl komórkowy. Uczeń: 4) podaje różnicę między podziałem mitotycznym a mejotycznym i wyjaśnia biologiczne znaczenie obu typów podziału; |
Wskazówki do rozwiązania zadania
a)
Oglądając rysunki, zwróć uwagę na te elementy w budowie przedstawionych roślin, które mogą mieć związek z rozmnażaniem bezpłciowym (istotna jest w tym przypadku znajomość sposobów rozmnażania się roślin). Takie elementy budowy łatwo dostrzec (szczególnie na rys. II). Aby udzielić odpowiedzi, należy ustalić, czym są wysypujące się struktury. Pomocne w tym będzie rozstrzygnięcie, czy przedstawione rośliny należą do roślin nasiennych, czy zarodnikowych.
b)
Opisując na podstawie rysunku i posiadanej wiedzy budowę pędów skrzypu polnego, zwróć uwagę na występujące między nimi różnice, gdyż są one związane z przystosowaniem do pełnienia odmiennych funkcji. Następnie określ funkcje pędów w powiązaniu z ich budową.
c)
Analizując rysunek mchu, zwróć uwagę na to, że w strukturze A zachodzi proces prowadzący do powstania zarodników. Ten fakt powinien ułatwić ustalenie, jaki to rodzaj podziału komórkowego. Aby określić rolę tego podziału w cyklu rozwojowym, trzeba wiedzieć, czym charakteryzują się powstałe w wyniku podziału komórki (mają zredukowaną / haploidalną liczbę chromosomów) oraz uwzględnić to, że w cyklu rozwojowym są 2 pokolenia: sporofit i gametofit (dwie fazy: diploidalna i haploidalna), a więc musi następować cykliczna przemiana pokoleń (faz).
Przykłady poprawnych odpowiedzi
a) Na wytwarzaniu i rozsiewaniu zarodników.
b) – Pęd letni: prowadzenie fotosyntezy dzięki występowaniu chloroplastów (chlorofilu / miękiszu asymilacyjnego) oraz gromadzenie jej produktów dzięki wykształceniu części podziemnej (kłączy).
– Pęd wiosenny: rozmnażanie (bezpłciowe) przez zarodniki dzięki wykształceniu kłosów zarodnionośnych (występowaniu zarodni).
c) – Mejoza, w wyniku której powstają haploidalne zarodniki (spory / mejospory), mejoza kończy fazę diploidalną, a rozpoczyna haploidalną w cyklu rozwojowym.
– Mejoza, w wyniku której powstają haploidalne zarodniki (spory / mejospory), a z nich wyrasta gametofit.
