| Wymagania ogólne |
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy, przedstawia i wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia […];
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń odczytuje, selekcjonuje, porównuje i przetwarza informacje pozyskane z różnorodnych źródeł;
V. Rozumowanie i argumentacja. Uczeń objaśnia i komentuje informacje, odnosi się krytycznie do przedstawionych informacji, oddziela fakty od opinii, wyjaśnia zależności przyczynowo skutkowe; |
| Wymagania szczegółowe |
IV. Przegląd różnorodności organizmów
6. Rośliny – budowa i funkcje tkanek i organów. Uczeń:
3) analizuje budowę anatomiczną organów roślinnych: pierwotną […] budowę korzenia i łodygi rośliny dwuliściennej; 5) wyróżnia formy ekologiczne roślin w zależności od dostępności wody […] w środowisku; |
Wskazówki do rozwiązania zadania
a)
Trzeba znać określenia grup ekologicznych roślin, żyjących w środowiskach o różnej dostępności wody, a następnie przeanalizować pod tym kątem budowę liści przedstawionych na rysunkach. Budowa liści jest odzwierciedleniem środowiska, w którym występuje dana roślina.
b)
Należy skupić się na porównaniu budowy skórki obu liści, ponieważ różnice są widoczne. Wystarczy podać 2 z 3 cech różniących, a następnie na przykładzie jednej z nich wykazać związek budowy ze środowiskiem rośliny I, czyli wodnej. Najpierw trzeba określić środowisko, w którym żyje roślina, a następnie wykazać związek budowy z tym środowiskiem.
c)
Przedstawienie adaptacji polega na określeniu sposobu, w jaki dana cecha budowy liścia ułatwia jej funkcjonowanie w określonym środowisku. Jednak najpierw na podstawie cech budowy trzeba dobrze określić to środowisko.
Przykłady poprawnych odpowiedzi
a)
I. B
II. A
III. D
b)
– Obecność aparatów szparkowych w skórce w roślinie II w odróżnieniu od rośliny I; brak aparatów szparkowych rośliny I jest konsekwencją życia w wodzie, w środowisku tym są zbędne, ponieważ dwutlenek węgla pobierany jest w postaci jonów wodorowęglanowych, a nie w postaci gazowej.
– Występowanie chloroplastów w skórce liści rośliny I w przeciwieństwie do rośliny II; w wodzie są gorsze warunki świetlne, co jest rekompensowane obecnością chloroplastów w skórce, bo zwiększa to szanse dotarcia promieni świetlnych do chloroplastów i prowadzenia procesu fotosyntezy.
– Występowanie kutykuli na skórce liścia rośliny II, a jej brak w liściu rośliny I; roślina I, żyjąc w wodzie, nie musi chronić się przed jej utratą, więc kutykula jest zbędna (jej brak ułatwia pobieranie soli mineralnych przez liść w wodzie).
c)
Roślina ta występuje w środowisku suchym, dlatego w liściu znajdują się zabezpieczenia chroniące przed utratą wody. Są to: gruba kutykula, aparaty szparkowe w zagłębieniach, aparaty szparkowe osłonięte włoskami, wielowarstwowa skórka.
