Matura Październik 2015, Poziom Rozszerzony (Zbiór zadań CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 65. (4 pkt)

Na schemacie przedstawiono ciśnienie parcjalne gazów oddechowych w powietrzu atmosferycznym i pęcherzykowym oraz we krwi żylnej i tętniczej w naczyniach włosowatych płuc człowieka.

a) Na podstawie analizy schematu narysuj i uzupełnij tabelę, w której przedstawisz ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu atmosferycznym i pęcherzykowym oraz w naczyniach doprowadzających krew do płuc i odprowadzających krew z płuc.

b) Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń dotyczących dyfuzji gazów w pęcherzykach płucnych. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.

Lp. Informacja Prawda Fałsz
1. Dyfuzja tlenu i dwutlenku węgla między powietrzem pęcherzykowym a krwią odbywa się zgodnie z gradientem ciśnień parcjalnych tych gazów.
2. Cząsteczki tlenu dyfundują z pęcherzyków płucnych do krwi, ponieważ w powietrzu pęcherzykowym ciśnienie parcjalne tlenu jest większe niż we krwi dopływającej do płuc.
3. Cząsteczki dwutlenku węgla dyfundują z krwi do pęcherzyków płucnych,
ponieważ w powietrzu pęcherzykowym ciśnienie parcjalne tego gazu jest większe niż w powietrzu atmosferycznym.

c) Określ dwa warunki niezbędne do zapewnienia sprawnej dyfuzji tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi.

d) Podaj nazwę naczyń krwionośnych, które doprowadzają krew z płuc do serca i określ, jaka krew w nich płynie – natlenowana czy odtlenowana.

Rozwiązanie:
Wymagania ogólne II. Pogłębienie wiadomości dotyczących budowy i funkcjonowania organizmu ludzkiego. Uczeń objaśnia funkcjonowanie organizmu ludzkiego na różnych poziomach złożoności […]; Uczeń […] dostrzega związki między strukturą a funkcją na każdym z tych poziomów;
III. Pogłębienie znajomości metodyki badań biologicznych. Uczeń […] dokumentuje obserwacje i doświadczenia biologiczne […];
Wymagania szczegółowe V. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka.
5. Układ oddechowy. Uczeń: 1) opisuje budowę i funkcje narządów wchodzących w skład układu oddechowego; 3) przedstawia mechanizm wymiany gazowej w […] płucach […];
6. Układ krwionośny. Uczeń: 3) przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym […];

Wskazówki do rozwiązania zadania

a)
Po przeanalizowaniu rysunku oraz legendy zaprojektuj tabelę oraz wpisz nagłówki kolumn i wierszy tabeli. W opisie wierszy uwzględnij oba gazy – tlen i dwutlenek węgla. W nagłówkach kolumn zapisz ciśnienie parcjalne obu gazów w powietrzu atmosferycznym i pęcherzykowym oraz we krwi żylnej i tętniczej, pamiętając o wpisaniu prawidłowych jednostek (zwróć uwagę na legendę do rysunku). Następnie uzupełnij tabelę, wybierając odpowiednie dane z rysunku.

b)
Na schemacie porównaj wartości ciśnienia parcjalnego tlenu w powietrzu pęcherzykowym i we krwi płynącej w tętnicy płucnej. Porównaj też wartości ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla w powietrzu pęcherzykowym i w żyle płucnej. Zwróć uwagę na gradient (różnicę) ciśnienia tych gazów w powietrzu pęcherzykowym i we krwi. Przypomnij sobie, na czym polega dyfuzja gazów oraz określ kierunek dyfuzji tlenu i dwutlenku węgla.

c)
W odpowiedzi należy wykazać związek między budową a funkcją pęcherzyków płucnych z uwzględnieniem cech budowy pęcherzyków ułatwiających dyfuzję tlenu. Należy też zwrócić uwagę na ciśnienie parcjalne tlenu w powietrzu pęcherzykowym i we krwi płynącej w tętnicy płucnej.

d)
Przypomnij sobie kierunek krążenia krwi w obiegu płucnym. Na rysunku odczytaj nazwę naczynia, którym krew wypływa z płuc oraz porównaj ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla we krwi płynącej w tym naczyniu.

Przykłady poprawnych odpowiedzi
a)

b)
1. P
2. P
3. F

c)
– Duży gradient (różnica) ciśnienia parcjalnego tlenu między powietrzem pęcherzykowym a krwią przepływającą w tętnicy płucnej.
– Krótka droga dyfuzji (bardzo mała odległość) między ścianą pęcherzyka płucnego i ścianą naczynia włosowatego.
– Cienkie ściany pęcherzyków płucnych (cienki nabłonek jednowarstwowy – płaski).
– Jednowarstwowy nabłonek naczyń włosowatych.

d) Krew natlenowana wraca z płuc do serca żyłami płucnymi.

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments