Matura Kwiecień 2020, Poziom Rozszerzony (Neuron), Formuła od 2015 - Zadanie 15. (3 pkt)

Zadanie 15. (0-3)

15.1. (0-1)

1 pkt – za określenie, że mysz jest najdalej spokrewniona z krową i uzasadnienie odnoszące się do porównania sekwencji nukleotydowej fragmentu przedstawionego genu obu tych organizmów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 

PRZYKŁADOWA ODPOWIEDŹ: 

• Z krową najdalej spokrewniona jest mysz, ponieważ spośród organizmów, których fragmenty genu podano, to sekwencja nukleotydowa genu myszy ma najwięcej różnic w stosunku do sekwencji nukleotydowej / genu krowy.
• we fragmencie genu GULO tych organizmów nie ma podobieństw w sekwencji nukleotydowej. 

15.2. (0-1)

Ogólny szablon odpowiedzi: 

Europa Północna –> mniej światła –> mniej świeżych warzyw i owoców / cytrusów (jako źródło witaminy C)
–> niedobór witaminy C –> szkorbut 

1 pkt – za prawidłowe wyjaśnienie zawierające odniesienie do warunków panujących na obszarze Europy Północnej i ograniczenia w dostępie do świeżych owoców i warzyw będących źródłem witaminy C z uwzględnieniem związku niedoboru tej witaminy ze szkorbutem.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 

PRZYKŁADOWA ODPOWIEDŹ: 

• Mieszkańcy Europy Północnej są narażeni na szkorbut, ponieważ w klimacie, w którym żyją występuje mała ilość roślin, których owoce / organy są bogate w witaminę C, która zapobiega szkorbutowi. Ograniczenie spożywania takich roślin prowadzi do niedoboru witaminy C i w konsekwencji rozwoju szkorbutu.
• Ponieważ na tych szerokościach geograficznych występuje (stosunkowo) mało dni słonecznych, przez co jest gorszy dostęp do świeżych warzyw i owoców jako źródeł witaminy C, a niedobór tej witaminy w organizmie prowadzi do szkorbutu.
• W tej strefie klimatycznej ze względu na krótki okres wegetacji ograniczony jest dostęp do świeżych warzyw i owoców, będących źródłem witaminy C, co powoduje jej niedobór / wystąpienie jej deficytu / hipowitaminozę, w wyniku czego dochodzi do szkorbutu (gnilca). 

Dopuszcza się odpowiedź, w której piszący pominął wpływ braku światła na ilość warzyw i owoców, o ile odwołał się w swojej odpowiedzi do cytrusów. 

15.3. (0-1)

1 pkt – za prawidłową ocenę wszystkich trzech wniosków.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub brak odpowiedzi. 

ODPOWIEDŹ:
F P F