Matura Grudzień 2022, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2023 - Zadanie 1. (2 pkt)

Lecytyna to mieszanina różnych związków. W jej skład wchodzą triacyloglicerole, fosfolipidy, glikolipidy, węglowodany i woda. Po raz pierwszy została wyizolowana z żółtka jaja kurzego. Poniżej przedstawiono wzór jednego z lipidów wchodzących w skład lecytyny. Ten związek jest amfipatyczny – oznacza to, że w obrębie cząsteczki występują zarówno fragmenty hydrofilowe, jak i hydrofobowe.

Na podstawie: www.medonet.pl; Wikimedia commons

Zadanie 1.1. (0–1)

Zakreśl w przedstawionym wzorze hydrofilowy fragment cząsteczki lipidu.

Zadanie 1.2. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego duża zawartość związków lipidowych w żółtku jaja kurzego jest konieczna do prawidłowego rozwoju zarodka. W odpowiedzi uwzględnij funkcję lipidów w rozwoju zarodka.

Rozwiązanie:
Zadanie 1.1. (0–1)
I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Zdający: 1) opisuje […] organizmy;  3) wykazuje związki pomiędzy strukturą i funkcją na różnych poziomach organizacji życia. I. Chemizm życia. 2. Składniki organiczne. Zdający: 3) przedstawia budowę lipidów […]; rozróżnia lipidy proste i złożone, przedstawia właściwości lipidów […].

Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne zakreślenie hydrofilowego fragmentu cząsteczki.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie

Zadanie 1.2. (0–1)
IV. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów biologicznych. Zdający: 1) […] wyjaśnia związki przyczynowo- -skutkowe między procesami i zjawiskami […]. I. Pogłębianie wiedzy z zakresu różnorodności biologicznej oraz zjawisk i procesów biologicznych zachodzących na różnych poziomach organizacji życia. Zdający: 2) wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach […]. I. Chemizm życia. 2. Składniki organiczne. Zdający: 3) […] przedstawia właściwości lipidów oraz określa ich znaczenie biologiczne.

Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające funkcję energetyczną lub budulcową lipidów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

  • Lipidy to związki chemiczne, w których znajduje się dużo zredukowanych atomów węgla. Utlenianie ich dostarcza dużo energii, która jest potrzebna dla rozwijającego się zarodka.
  • Żółtka jaj zawierają materiał zapasowy dla rozwijającego się organizmu. Lipidy są dobrym materiałem zapasowym, ponieważ ich utlenianie dostarcza dużo energii.
  • Ulegające podziałom komórki zarodka potrzebują lipidów do budowania błon komórkowych.
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments