Matura Lipiec 2020, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 8. (5 pkt)

Na poniższym rysunku oraz na zdjęciach przedstawiono budowę dojrzałego ziarna pyłku rośliny okrytonasiennej. Ściana ziarna pyłku jest zbudowana z dwóch zasadniczych warstw. Zewnętrzna warstwa – egzyna – jest przesycona sporopoleniną, substancją tłuszczopodobną, która jest niezwykle odporna na działanie czynników chemicznych i fizycznych. Zewnętrzna warstwa egzyny może być bardzo rozbudowana – tworzyć wyrostki, kolce. W egzynie znajduje się co najmniej jedno miejsce, gdzie jest ona widocznie cieńsza lub jej ciągłość jest przerwana – tzn. apertura (porus).
Wewnętrzna warstwa – intyna – w przeciwieństwie do warstwy zewnętrznej, jest cienka i zbudowana z celulozy i pektyny.

Zadanie 8.1. (0–2)

Określ, jakie znaczenie w przebiegu zapylenia i zapłodnienia u okrytonasiennych mają:

  1. egzyna:

  2. apertura:

Zadanie 8.2. (0–1)

Uzupełnij poniższy schemat – nad strzałkami wpisz nazwy procesów (mitoza lub mejoza) prowadzących do powstania określonych komórek ziarna pyłku, a pod nazwami komórek wpisz ich ploidalność (1n / 2n).

Zadanie 8.3. (0–2)

Opisz funkcję, jaką w procesie zapłodnienia u okrytonasiennych pełnią:

  1. komórka wegetatywna:


  2. komórka generatywna:


Rozwiązanie:
Zadanie 8.1. (0–2)
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia i wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne […]. IV. Przegląd różnorodności organizmów. 8. Rośliny – rozmnażanie się. Zdający: 3) przedstawia powstawanie gametofitów męskiego i żeńskiego, zapłodnienie komórki jajowej oraz rozwój i kiełkowanie nasienia u rośliny okrytonasiennej.

Zasady oceniania
2 p. – za poprawne podanie znaczenia obu struktur tj. egzyny i apertury (porów) dla przebiegu zapylenia i zapłodnienia roślin okrytonasiennych.
1 p. – za poprawne podanie znaczenia jednej ze struktur tj. egzyny lub apertury (porów) przebiegu zapylenia i zapłodnienia roślin okrytonasiennych.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Egzyna

  • chroni ziarno pyłku przed działaniem niekorzystnych warunków środowiska/czynnikami atmosferycznymi.
  • przesycona sporopoleniną chroni przed wysychaniem ziarno pyłku podczas przemieszczania się na słupek.

Uwaga:
Do uznania odpowiedź “Zapewnia przetrwanie większej liczbie ziaren pyłku”.

Apertura

  • umożliwia wyrastanie/wydostanie się łagiewki pyłkowej z ziarna pyłku.
  • umożliwia wytworzenie łagiewki pyłkowej.
Zadanie 8.2. (0–1)
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia i wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne […]. VI. Genetyka i biotechnologia. 2. Cykl komórkowy. Zdający 4) podaje różnicę między podziałem mitotycznym a mejotycznym i wyjaśnia biologiczne znaczenie obu typów podziału.

Zasady oceniania
1 p. – za poprawne w całości uzupełnienie schematu tj. podanie trzech poprawnych nazw podziałów komórkowych oraz poprawne określenie ploidalności wskazanych na schemacie komórek.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Zadanie 8.3. (0–2)
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia i wyjaśnia procesy i zjawiska biologiczne […]. IV. Przegląd różnorodności organizmów. 8. Rośliny – rozmnażanie się. Zdający 3) przedstawia powstawanie gametofitów męskiego i żeńskiego, zapłodnienie komórki jajowej oraz rozwój i kiełkowanie nasienia u rośliny okrytonasiennej.

Zasady oceniania
2 p. – za poprawne opisanie funkcji obu komórek: komórki wegetatywnej odnoszące się do wytwarzania łagiewki pyłkowej i komórki generatywnej – odnoszące się do wytwarzania komórek plemnikowych biorących udział w podwójnym zapłodnieniu.
1 p. – za poprawne opisanie funkcji tylko jednej komórki: komórki wegetatywnej odnoszące się do wytwarzania łagiewki pyłkowej lub komórki generatywnej – odnoszące się do wytwarzania komórek plemnikowych biorących udział w podwójnym zapłodnieniu.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Komórka wegetatywna

  • Tworzy łagiewkę pyłkową, przez której wprowadzane są do zalążka/woreczka zalążkowego/gametofitu żeńskiego komórki plemnikowe/gamety męskie.
  • Umożliwia transport jąder plemnikowych.

Komórka generatywna

  • Tworzy (dwie) komórki plemnikowe/gamety męskie, z których jedna zapładnia komórkę jajową, a druga – wtórne jądro woreczka zalążkowego/komórkę centralną.

Uwagi:
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do plemników.
Do uznania odpowiedź “Z niej powstają komórki plemnikowe, które biorą udział w podwójnym zapłodnieniu”.

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments