Matura Biolchem

Żyto zwyczajne jest rośliną uprawną, należy do gromady okrytonasiennych i klasy jednoliściennych. W tabeli przedstawiono średnie wyniki pomiarów dotyczące systemu korzeniowego 4-miesięcznej rośliny żyta zwyczajnego, rosnącej pojedynczo w skrzyni.

Badane parametry	Wartość
Powierzchnia całego systemu korzeniowego (wraz z włośnikami)	639 m²
Całkowita powierzchnia włośników	432 m²
Długość całego systemu korzeniowego (bez włośników)	622 km
Łączna długość włośników	10 602 km

Na podstawie: Podstawy fizjologii roślin , pod red. J. Kopcewicza i S. Lewaka Warszawa 2002

Zadanie 7.1. (0–1)

Określ, od którego z parametrów przedstawionych w tabeli zależy pobieranie przez roślinę wody z gleby. Odpowiedź uzasadnij.

Zadanie 7.2. (0–1)

Na rysunkach A i B przedstawiono dwa rodzaje systemów korzeniowych roślin.

Określ, na którym rysunku – A czy B – przedstawiono typ systemu korzeniowego występujący u żyta. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do widocznej na rysunku cechy budowy charakterystycznej dla klasy roślin, do której należy żyto.

Zadanie 7.3. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego zbyt duże stężenie soli w roztworze glebowym jest przyczyną zmniejszenia wydajności pobierania wody przez włośniki. W odpowiedzi odnieś się do mechanizmu pobierania wody przez włośniki.

Rozwiązanie:

Zadanie 7.1. (0–1)

V. Rozumowanie i argumentacja. Zdający wyjaśnia zależności przyczynowo- -skutkowe […] związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi, dobierając racjonalne argumenty. I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia.

IV. Przegląd różnorodności organizmów. 6. Rośliny – budowa i funkcje tkanek i organów. Zdający: 1) przedstawia charakterystyczne cechy budowy tkanek roślinnych (okrywającej), określając związek ich budowy z pełnioną funkcją; 2) analizuje budowę morfologiczną rośliny okrytonasiennej, rozróżniając poszczególne organy i określając ich funkcje.

Zasady oceniania
1 p. – za poprawne określenie parametru, jaką jest (duża) całkowita powierzchnia włośników lub łączna długość włośników i uzasadnienie odnoszące się do zwiększania powierzchni chłonnej korzenia lub efektywności pobierania wody.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Całkowita powierzchnia włośników zwiększa powierzchnię wchłaniania wody przez korzenie.
Duża całkowita powierzchnia włośników zwiększa powierzchnię, przez którą zachodzi napływ wody do korzenia.
Ponieważ im większa całkowita powierzchnia włośników, tym więcej wody pobiera ta roślina.

Uwagi:

Uznaje się opisowe podanie cechy wynikającej z analizy danych zebranych w tabeli, np. “dotyczącej udziału powierzchni całego systemu korzeniowego”.
Uznaje się odpowiedź odnoszącą się tylko do “powierzchni włośników” zamiast do “całkowitej” powierzchni włośników.

Zadanie 7.2. (0–1)

I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia.

IV. Przegląd różnorodności organizmów. 5. Rośliny lądowe. Zdający 5) rozróżnia rośliny jednoliścienne od dwuliściennych, wskazując ich cechy charakterystyczne (system korzeniowy).

Zasady oceniania
1 p. – za wskazanie schematu B, wraz z poprawnym uzasadnieniem odnoszącym się do cechy systemu korzeniowego wiązkowego i wskazanie, że żyto należy do roślin jednoliściennych.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

B, ponieważ żyto należy do roślin jednoliściennych, dla których typowym systemem korzeniowym jest system wiązkowy.
B, ponieważ system korzeniowy przedstawiony na tym schemacie cechuje się brakiem korzenia głównego, co jest typowe dla roślin jednoliściennych, do których należy żyto.
B, ponieważ żyto jako roślina jednoliścienna posiada system korzeniowy składający się z wielu równorzędnych (podobnej grubości) korzeni, rozchodzących się od podstawy łodygi.
B, ponieważ na schemacie A przedstawiono system korzeniowy palowy, charakterystyczny dla dwuliściennych, a żyto należy do roślin jednoliściennych.

Zadanie 7.3. (0–1)

I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia.

IV. Przegląd różnorodności organizmów. 5. Rośliny lądowe. Zdający 5) rozróżnia rośliny jednoliścienne od dwuliściennych, wskazując ich cechy charakterystyczne (system korzeniowy).

Zasady oceniania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny, uwzględniające zbyt małą różnicę potencjałów osmotycznych między roztworem glebowym a włośnikami lub hipertoniczność roztworu glebowego względem włośników ograniczające pobieranie wody.
0 p. – za odpowiedź nie spełniającą wymagań lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Różnica potencjału osmotycznego jest zbyt mała więc roślina nie pobiera wystarczającej ilości wody z gleby.
Potencjał wody będzie niższy w glebie we włośnikach i dlatego poprzez włośniki nie będzie mogła być pobierana woda z gleby/otoczenia.
Roztwór glebowy przy zbyt dużym stężeniu soli będzie hipertoniczny względem korzenia, co spowoduje że roślina/korzeń nie będzie mogła pobierać wody z gleby (a będzie ją traciła).
Roślina znajduje się w stanie suszy fizjologicznej i nie może pobierać wody z gleby (mimo, że woda jest dostępna).

Drukuj zadanie:

0 komentarzy

Inline Feedbacks

View all comments

BIOLOGIA

ZADANIA MATURALNE

CHEMIA

ZADANIA MATURALNE

Matura Lipiec 2020, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 7. (3 pkt)

PARTNERZY