Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłową odpowiedź.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
a. ciśnienia turgorowego: wzrośnie
b. siły ssącej: zmaleje
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne określenie odnoszące się do zerowej wartości siły ssącej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
• Gdy potencjał osmotyczny równy jest ciśnieniu turgorowemu, to zerowa jest wartość siły odpowiedzialnej / umożliwiającej wnikanie / pobieranie wody przez komórkę roślinną.
• W takiej sytuacji wartość siły ssącej (S) jest równa 0, przez co nie jest możliwe pobieranie wody z otoczenia przez komórkę.
Nie uznaje się odpowiedzi, w której piszący odnosi się tylko do „braku (działania) siły ssącej”, chyba że w odpowiedzi uwzględniony zostanie punkt odniesienia dla tej siły, na przykład, że siła ta nie działa na komórkę.
Uznaje się odpowiedź, w której piszący uwzględni jednostkę siły ssącej jako MPa.
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłową odpowiedź.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
wakuola, jądro komórkowe
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające: mechanizm – duży stosunek powierzchni komórki do jej objętości, skutek – efektywna wymiana substancji pomiędzy komórką a środowiskiem zewnątrzkomórkowym.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
• Dzięki takim rozmiarom komórki mają duży* stosunek powierzchni do objętości, co zapewnia efektywną wymianę / transport różnych substancji pomiędzy wnętrzem komórki a środowiskiem / płynem zewnątrzkomórkowym, warunkując jej sprawne funkcjonowanie.
• Komórki, aby mogły sprawnie funkcjonować, muszą mieć możliwość efektywnej wymiany substancji chemicznych pomiędzy cytoplazmą a środowiskiem zewnętrznym, wobec tego muszą mieć duży* stosunek (pola) powierzchni do objętości, co jest możliwe wtedy, gdy ich rozmiary są niewielkie.
*Nie uznaje się odpowiedzi, w której piszący odnosi się do stosunku uwzględniającego masę komórki, a także wtedy, gdy uwzględniono wyłącznie nawiązanie do „korzystnego” stosunku pola powierzchni komórki do jej objętości, bez wyjaśnienia, na czym polega istota tego zjawiska.
