Matura Marzec 2015, Poziom Rozszerzony (Neuron), Formuła od 2015 - Zadanie 16. (5 pkt)

Zasady oceniania

2 pkt – za wybór prawidłowego naczynia krwionośnego oraz jego przynależności do krwiobiegu.
1 pkt – za wybór prawidłowego naczynia krwionośnego.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

B. I

Zasady oceniania

1 pkt – za wyjaśnienie uwzględniające: przyczynę – w skład istoty szarej wchodzą ciała komórek nerwowych (perykariony), w których zachodzą intensywne procesy metaboliczne wymagające nakładu energii / w czasie których powstają liczne produkty uboczne (np. CO₂), mechanizm – duże zapotrzebowanie na tlen (i składniki odżywcze) istoty szarej z uwagi na aktywną metabolicznie część neuronu w jej obszarze / konieczność usuwania zbędnych metabolitów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

• Istota szara mózgu składa się z ciał komórek nerwowych / perykarionów, w obrębie których zachodzą intensywne procesy metaboliczne, a do ich przebiegu potrzebne jest dostarczenie dużych ilości energii. Wymaga to dostarczenia dużych ilości tlenu i związków organicznych / substratów energetycznych, co jest możliwe dzięki znacznemu ukrwieniu tego obszaru.
• Z uwagi na przebieg intensywnych procesów metabolicznych zachodzących w obszarze perykarionów tworzących istotę szarą, wytwarzane są tam duże ilości dwutlenku węgla / metabolitów wtórnych, które dzięki dużemu przepływowi krwi są sprawnie usuwane.

Nie uznaje się odpowiedzi, w której piszący odnosi się wyłącznie do obecności mitochondriów w perykarionie, ponieważ te organella występują licznie także w kolbce presynaptycznej w obrębie zakończenia aksonu na obszarze istoty białej.

Zasady oceniania

1 pkt – za prawidłową odpowiedź.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionego kryterium, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Podczas (wdechu / wydechu) dochodzi do zmniejszenia ciśnienia w jamie opłucnej, co (przyśpiesza / spowalnia) odpływ odtlenowanej krwi z jamy brzusznej.

Zasady oceniania

1 pkt – za wykonanie prawidłowych obliczeń uwzględniających średni przepływ krwi oraz podanie wyniku wraz z jednostką lub jego wyraźne zaznaczenie w toku obliczeń.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wyżej wymienionych kryteriów, za odpowiedź błędną lub za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

80 + 90 = 170 ml / min / 100 g

170 : 2 = 85 ml / min / 100 g

85 x 2 = 170 ml / min / 200 g

Odpowiedź: Przez ten 200 g obszar przepłynie 170 mililitrów krwi w ciągu 60 sekund / 1 minuty.