Matura Maj 2025, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015 - Zadanie 2. (3 pkt)

Plastydy to zróżnicowana pod względem budowy i funkcji grupa organellów roślinnych. Do plastydów zaliczamy m.in.: proplastydy, amyloplasty, etioplasty, chloroplasty oraz chromoplasty. Podczas rozwoju rośliny jedne formy plastydów mogą się przekształcać w inne formy plastydów.

Poniżej przedstawiono mikrofotografie niewybarwionych tkanek roślinnych z widocznymi plastydami.

Uwaga: nie zachowano wspólnej skali mikrofotografii.

Na podstawie: P. Wojtaszek i in. (red.), Biologia komórki roślinnej. Struktura, Warszawa 2006. Fotografie: K. Peters; R. Vossen, Microscopy of Nature. […] (microscopyofnature.com); M. Megías i in., Atlas of Plant and Animal Histology (mmegias.webs.uvigo.es).

Zadanie 2.1. (0–2)

Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby w poprawny sposób opisywało przemiany plastydów. Wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie nazwy plastydów oraz oznaczenia literowe mikrofotografii (A–C).

Podczas dojrzewania owoców obecne w fotosyntetyzującej części owocu …………………………… , widoczne na mikrofotografii ………. , mogą się przekształcać w ………………………… – plastydy wypełnione karotenoidami, widoczne na mikrofotografii ………. .

Zadanie 2.2. (0–1)

Podaj jedną cechę budowy występującą u wszystkich pięciu form plastydów roślinnych wymienionych w tekście.

Rozwiązanie:
Zadanie 2.1. (0–2)
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający […] przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia, przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem […]. II. Budowa i funkcjonowanie komórki. Zdający: 1) wskazuje poszczególne elementy komórki na […] zdjęciu mikroskopowym […]; 4) opisuje budowę i funkcje […] chloroplastów […]. IV. Przegląd różnorodności organizmów. 6. Rośliny – budowa i funkcje tkanek i organów. Zdający: 1) przedstawia charakterystyczne cechy budowy tkanek roślinnych ([…] miękiszowej […]), identyfikuje je na rysunku ([…] fotografii […]), określając związek ich budowy z pełnioną funkcją.

Zasady oceniania
2 pkt – za poprawne uzupełnienie czterech luk.
1 pkt – za poprawne uzupełnienie trzech luk.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Podczas dojrzewania owoców obecne w fotosyntetyzującej część owocu chloroplasty, widoczne na mikrofotografii A, mogą się przekształcać w chromoplasty – plastydy wypełnione karotenoidami, widoczne na mikrofotografii B.

Zadanie 2.2. (0–1)
I. Poznanie świata organizmów na różnych poziomach organizacji życia. Zdający opisuje […] organizmy […]; przedstawia związki między strukturą a funkcją na różnych poziomach organizacji życia […]. II. Budowa i funkcjonowanie komórki. Zdający: 1) wskazuje poszczególne elementy komórki na […] zdjęciu mikroskopowym […]; 4) opisuje budowę i funkcje […] chloroplastów […]. Zalecane doświadczenia, obserwacje i wycieczki. Zdający: 2) dokonuje obserwacji: b) chloroplastów, chromoplastów i ziaren skrobi.

Zasady oceniania
1 pkt – za podanie jednej przykładowej wspólnej cechy budowy dla plastydów wymienionych w tekście.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • otoczenie dwiema błonami
  • oddzielenie od cytozolu błoną biologiczną
  • obecność rybosomów
  • kolisty DNA / obecność DNA / obecność materiału genetycznego
  • duża zawartość sulfolipidów i galaktolipidów w błonach przy małej zawartości fosfolipidów
  • wypełnienie macierzą / matrix / stromą

Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do otoczenia plastydów błoną komórkową lub podwójną błoną.

guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments