Matura Biolchem

1551

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 25. (1 pkt)

W wysokiej temperaturze może zachodzić rozkład metanu na substancje proste zgodnie z równaniem:

CH₄ (g) ⇄ C(s) + 2H₂ (g)

Miarą wydajności tej reakcji jest równowagowy stopień przemiany metanu x, który wyraża się wzorem:

x = \frac{n_{O} [{CH}_{4}] - n [CH 4]}{n_{O} [{CH}_{4}]}

W tym wzorze n₀[CH₄ ] oznacza początkową liczbę moli metanu, a n[CH₄] – liczbę moli tego gazu pozostałego po ustaleniu się stanu równowagi. Poniżej przedstawiono zależność równowagowego stopnia przemiany metanu x od temperatury dla trzech wartości ciśnienia.

Na podstawie: P. Schmidt-Szałowski, M. Szafran, E. Bobryk, J. Sentek,
Technologia chemiczna. Przemysł nieorganiczny, Warszawa 2013.

Wyjaśnij, dlaczego wydajność opisanej reakcji maleje ze wzrostem ciśnienia.

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

Wykorzystanie i tworzenie informacji.

IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony
4. Kinetyka i statyka chemiczna. Zdający:
7) stosuje regułę przekory do jakościowego określenia wpływu zmian […] ciśnienia na układ pozostający w stanie równowagi dynamicznej.

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wyjaśnienie.
0 p. – za inną odpowiedź lub brak odpowiedzi.

Przykłady poprawnej odpowiedzi

• Ponieważ liczba moli gazowego substratu jest mniejsza od liczby moli gazowego produktu – zgodnie z regułą przekory im niższe ciśnienie, tym więcej moli gazowych produktów powstaje.
• Ponieważ objętość produktów jest większa od objętości substratu.

Uwaga: jeżeli zdający porównuje liczbę moli (nie objętość) reagentów, to w wyjaśnieniu musi być adnotacja, że chodzi o reagenty gazowe.

Drukuj zadanie:

1552

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 26. (2 pkt)

Podczas ogrzewania próbki monochloropochodnej pewnego nasyconego węglowodoru o budowie łańcuchowej z nadmiarem wodnego roztworu wodorotlenku sodu przebiegła reakcja zilustrowana schematem:

C_xH_yCl + NaOH ⎯⎯^T→ C_xH_yOH + NaCl

Do otrzymanej mieszaniny poreakcyjnej dodano najpierw wodny roztwór kwasu azotowego(V) w celu zobojętnienia, a następnie – nadmiar wodnego roztworu azotanu(V) srebra. W wyniku reakcji opisanej równaniem:

Ag⁺ + Cl⁻ ~~⎯⎯→~~ AgCl↓

wytrącił się osad, który odsączono i wysuszono. Masa próbki monochloropochodnej była równa 0,314 g, a w wyniku opisanych przemian otrzymano 0,574 g stałego chlorku srebra.

Wykonaj obliczenia i zaproponuj jeden wzór półstrukturalny (grupowy) chloropochodnej tego węglowodoru.

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
1.Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Zdający:
1.1) stosuje pojęcie mola.
1.6) wykonuje obliczenia […].

Schemat punktowania

2 p. – za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wzoru półstrukturalnego chloropochodnej spełniającej warunki zadania.
1 p. – za zastosowanie poprawnej metody, ale:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wzoru
lub
– podanie błędnego wzoru lub brak wzoru.
0 p. – za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania.

Uwaga: należy zwrócić uwagę na zależność wyniku liczbowego od przyjętych zaokrągleń.

Przykładowe rozwiązania

Rozwiązanie I

M_AgCl = 143,5 g · mol^-1
1 mol AgCl ~~––––~~ 143,5 g
z ~~––––~~ 0,574 g ⇒ z = 0,004 mola
n_CxHyCl = n_Cl- = 0,004 mola

M = \frac{m}{n} = \frac{0, 314 g}{0, 004 mola} = 78, 5 g \cdot {mol}^{- 1}

C_xH_yCl ⇒ C_xH_2x+1Cl ⇒ 12x + 2x + 1+ 35,5 = 78,5
14x + 36,5 = 78,5 ⇒ x = 3 ⇒ CH₃CH₂CH₂Cl lub CH₃CHClCH₃

Rozwiązanie II

C_xH_yCl ⇒ C_xH_2x+1Cl ⇒ M = 14x +36,5

M_AgCl = 143,5 g · mol^-1

143,5 g ~~––––~~ 35,5 g
0, 574 g ~~––––~~ z ⇒ z = 0,142 g
14x + 36,5 ~~––––~~ 35,5
0,314 ~~––––~~ 0,142 ⇒ 1,988x = 11,147 – 5,183
1,988x = 5,964 ⇒ x = 3
⇒ CH₃CH₂CH₂Cl lub CH₃CHClCH₃

Drukuj zadanie:

1553

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 27. (3 pkt)

Oznaczanie zawartości fenolu w ściekach przemysłowych możne przebiegać w kilku etapach opisanych poniżej.

Etap I: Otrzymywanie bromu.
Etap II: Bromowanie fenolu.
Etap III: Wydzielanie jodu.
Etap IV: Miareczkowanie jodu.

Zadanie 27.1. (0–1)

Podczas etapu I (oznaczania zawartości fenolu) zachodzi reakcja jonów bromkowych z jonami bromianowymi(V) – BrO^–₃ – w roztworze o odczynie kwasowym. Produktami tej przemiany są brom i woda.

Napisz w formie jonowej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równanie reakcji redukcji i równanie reakcji utleniania zachodzących podczas opisanego procesu (etapu I). Uwzględnij środowisko reakcji.

Równanie reakcji redukcji:

Równanie reakcji utleniania:

Zadanie 27.2. (0–2)

Gdy do zakwaszonego roztworu fenolu zawierającego nadmiar jonów bromkowych wprowadzi się bromian(V) potasu w nadmiarze w stosunku do fenolu, to wytworzony brom (w ilości równoważnej do bromianu(V) potasu) reaguje z fenolem zgodnie z równaniem (etap II):

Następnie do powstałej mieszaniny dodaje się jodek potasu. Brom, który nie został zużyty w reakcji bromowania, powoduje wydzielenie równoważnej ilości jodu (etap III):

2I^– + Br₂ →2Br^– + I₂

Podczas kolejnego etapu (etapu IV) jod miareczkuje się wodnym roztworem tiosiarczanu sodu (Na₂S₂O₃), co można zilustrować równaniem:

2S₂O²⁻₃ + I₂ → S₄O²⁻₆ + 2I⁻

Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna – Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa,
Warszawa 2012.

Oblicz stężenie molowe fenolu w próbce ścieków o objętości 100,0 cm³, jeżeli wiadomo, że w etapie I oznaczania zawartości fenolu powstało 0,256 grama bromu oraz że podczas etapu IV oznaczania tego związku na zmiareczkowanie jodu zużyto 14,00 cm³ roztworu tiosiarczanu sodu o stężeniu 0,100 mol · dm^–3.

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

Zadanie 27.1. (0–1)

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
6. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający:
6.1) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja.
6.3) wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w podanej reakcji redoks.
6.5) stosuje zasady bilansu elektronowego – dobiera współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji utleniania-redukcji (w formie […] jonowej).

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowo-elektronowej.
0 p. – za błędne napisanie jednego lub obu równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub błędne przyporządkowanie albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Równanie reakcji redukcji: 2BrO^–₃ + 12H⁺+ 10e^– → Br₂ + 6H₂O

Równanie reakcji utleniania: 2Br⁻ → Br₂ + 2e⁻ lub 2Br⁻ − 2e⁻ → Br₂

Zadanie 27.2. (0–2)

Schemat punktowania

2 p. – za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z jednostką.
1 p. – za zastosowanie poprawnej metody, ale:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
lub
– podanie wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki.
0 p. – za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania.

Uwaga: należy zwrócić uwagę na zależność wyniku liczbowego od przyjętych zaokrągleń.

Przykładowe rozwiązania

2S₂O²⁻₃ + I₂ →S₄O²⁻₆ + 2I⁻

V = 14 cm³ = 0,014 dm³
c_m = 0,1 mol · dm^-3 ⇒ n = 0,0014 mola S₂O²⁻₃

2 mole S₂O²⁻₃ ~~––––~~ 1 mol I₂
0,0014 mola S2O²⁻₃ ~~––––~~ x ⇒ x = 0,0007 mola I₂

2I^– + Br₂ →2Br^– + I₂

Na podstawie powyższego równania reakcji i wcześniejszych obliczeń można stwierdzić, że liczba moli bromu, który nie przereagował z fenolem to 0,0007 mola Br₂.

Liczba moli {Br}_{2} użyta do etapu II oznaczania : n_{{Br}_{2}} = \frac{0, 256 g}{160 g \cdot {mol}^{- 1}} = 0, 0016 mola

Liczba moli bromu, który przereagował z fenolem (etap II oznaczania):

0,0016 mola Br₂ – 0,0007 mola Br₂ = 0,0009 mola Br₂

1 mol C₆H₅OH ~~––––~~ 3 mole Br₂
y ~~––––~~ 0,0009 mola Br₂ ⇒ y = 0,0003 mola C₆H₅OH

Stężenie molowe fenolu : c_{m} = \frac{0, 0003 mol}{0, 1 {dm}^{3}} = 0, 003 mol \cdot {dm}^{- 3}

c_m= 0,003 mol · dm^–3

Drukuj zadanie:

1554

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 28. (1 pkt)

Oznaczanie zawartości fenolu w ściekach przemysłowych możne przebiegać w kilku etapach opisanych poniżej.

Etap I: Otrzymywanie bromu.
Etap II: Bromowanie fenolu.
Etap III: Wydzielanie jodu.
Etap IV: Miareczkowanie jodu.

Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie.

Fenol, który jest pochodną benzenu zawierającą grupę hydroksylową związaną z pierścieniem, ulega podczas etapu II oznaczania reakcji substytucji (elektrofilowej / nukleofilowej / rodnikowej). Bromowanie benzenu wymaga użycia katalizatora, natomiast reakcja fenolu z bromem przebiega łatwo już w temperaturze pokojowej. Można więc wnioskować, że grupa hydroksylowa związana z pierścieniem benzenowym (ułatwia / utrudnia) podstawienie atomów (bromu / wodoru) atomami (bromu / wodoru).

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
9. Węglowodory. Zdający:
9.11) wyjaśnia na […] przykładach mechanizmy reakcji substytucji […].
9.15) opisuje właściwości węglowodorów aromatycznych, na przykładzie reakcji benzenu […]: […] reakcje […] Br₂ wobec katalizatora […].
10. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole.
Zdający:
10.7) opisuje reakcje benzenolu z: […] bromem […].

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wskazanie określeń w każdym nawiasie.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Fenol, który jest pochodną benzenu zawierającą grupę hydroksylową związaną z pierścieniem, ulega podczas etapu II oznaczania reakcji substytucji (elektrofilowej / nukleofilowej / rodnikowej). Bromowanie benzenu wymaga użycia katalizatora, natomiast reakcja fenolu z bromem przebiega łatwo już w temperaturze pokojowej. Można więc wnioskować, że grupa hydroksylowa związana z pierścieniem benzenowym (ułatwia / utrudnia) podstawienie atomów (bromu / wodoru) atomami (bromu / wodoru).

Drukuj zadanie:

1555

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 29. (3 pkt)

Etery są związkami o wzorze R−O−R’, przy czym R i R’ mogą być zarówno grupami alkilowymi, jak i arylowymi.
W poniższej tabeli zestawiono wartości temperatury wrzenia t_w (pod ciśnieniem 1013 hPa) wybranych alkoholi oraz wybranych eterów o nierozgałęzionych cząsteczkach.

Wzór alkoholu		t_w, °C	Wzór eteru		t_w, °C
I	CH₃CH₂OH	79	VI	CH₃−O−CH₃	-25
II	CH₃CH₂CH₂OH	97	VII	CH₃CH₂−O−CH₃	11
III	CH₃CH₂CH₂CH₂OH	117	VIII	CH₃CH₂−O−CH₂CH₃	35
IV	CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂OH	138	IX	CH₃CH₂CH₂−O−CH₂CH₃	64
V	CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂CH₂OH	157	X	CH₃CH₂CH₂−O−CH₂CH₂CH₃	91

Na podstawie: L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna, Warszawa 2006.

Zadanie 29.1. (0–1)

Czy alkohole i etery o tej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce są izomerami? Uzasadnij swoją odpowiedź. Odnieś się do związków, których wzory wymieniono w tabeli.

Zadanie 29.2. (0–2)

Spośród związków o wzorach podanych w tabeli wybierz substancję najmniej lotną i substancję najbardziej lotną. Napisz numery, którymi oznaczono wzory wybranych związków. Następnie wyjaśnij, dlaczego etery są bardziej lotne niż alkohole o tej samej masie cząsteczkowej. Odnieś się do budowy cząsteczek związków, których wzory wymieniono w tabeli.

Numer związku najmniej lotnego: …………………………………………………………………………………..

Numer związku najbardziej lotnego: ……………………………………………………………………………….

Wyjaśnienie:

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

Zadanie 29.1. (0–1)

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
9. Węglowodory. Zdający:
9.4) wykazuje się rozumieniem pojęć: […] izomeria.

Schemat punktowania

1 p. – za poprawną ocenę i uzasadnienie.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Alkohole i etery o tej samej liczbie atomów węgla w cząsteczce są izomerami, ponieważ związki te mają ten sam wzór sumaryczny.

Zadanie 29.2. (0–2)

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
3. Wiązania chemiczne. Zdający:
3.7) opisuje i przewiduje wpływ rodzaju wiązania ([…] wodorowe […]) na właściwości fizyczne substancji […] organicznych.
10. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole.
Zdający:
10.4) porównuje właściwości fizyczne […].

Schemat punktowania

2 p. – za poprawny wybór (podanie numeru) związku najmniej i najbardziej lotnego oraz za poprawne wyjaśnienie.
1 p. – za poprawny wybór (podanie numeru) związku najmniej i najbardziej lotnego i błędne wyjaśnienie albo brak wyjaśnienia
lub
– za poprawne wyjaśnienie i błędne podanie numeru związku najmniej lub najbardziej lotnego albo obu numerów związków albo niepodanie jednego numeru związku lub obu numerów związków.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Numer związku najmniej lotnego: V
Numer związku najbardziej lotnego: VI

Wyjaśnienie, np.:

Ponieważ między cząsteczkami alkoholi tworzą się wiązania wodorowe (O−H···O). Pomiędzy cząsteczkami eterów nie tworzą się takie wiązania, ponieważ etery nie zawierają atomu wodoru związanego z atomem tlenu.

Uwaga: zdający w wyjaśnieniu musi uwzględnić obecność oddziaływań międzycząsteczkowych. Wskazanie elementów budowy alkoholi i eterów jest niewystarczające.

Drukuj zadanie:

1556

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 30. (2 pkt)

Poniżej przedstawiono wzory: cykloheksanonu, cykloheksanolu i kwasu adypinowego. Literami a, b i c oznaczono wybrane atomy węgla.

Określ formalne stopnie utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp, sp², sp³) atomów węgla oznaczonych w podanych wzorach literami a, b i c. Uzupełnij tabelę.

Atom węgla	w cykloheksanonie	w cykloheksanolu	w kwasie adypinowym
Atom węgla	a	b	c
Stopień utlenienia
Typ hybrydyzacji

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
6. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający:
6.1) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja.
6.2) oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w jonie i cząsteczce związku […] organicznego.
6.3) wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w podanej reakcji redoks.

Schemat punktowania

2 p. – za poprawne uzupełnienie dwóch wierszy tabeli.
1 p. – za poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Atom węgla	w cykloheksanonie	w cykloheksanolu	w kwasie adypinowym
Atom węgla	a	b	c
Stopień utlenienia	II	0	III
Typ hybrydyzacji	sp²	sp³	sp²

Drukuj zadanie:

1557

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 31. (1 pkt)

Kwas adypinowy jest ważnym surowcem w produkcji tworzyw sztucznych. Na skalę techniczną otrzymuje się go przez utlenianie mieszaniny cykloheksanonu oraz cykloheksanolu. Poniżej przedstawiono równania tych przemian.

Na podstawie: K. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii,
Warszawa 2007.

Podaj liczbę moli elektronów oddawanych przez 1 mol cykloheksanonu i 1 mol cykloheksanolu podczas opisanych przemian.

Przemiana I: …………………………………………………………………………………………………………………

Przemiana II: ………………………………………………………………………………………………………………..

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
6. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający:
6.1) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja.
6.2) oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w jonie i cząsteczce związku […] organicznego.
6.3) wskazuje utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w podanej reakcji redoks.

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne podanie liczby moli elektronów dla obu przemian.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Przemiana I: 6 (moli elektronów) Przemiana II: 8 (moli elektronów)

Drukuj zadanie:

1558

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 32. (2 pkt)

Przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg przedstawiono na poniższym schemacie.

Po delikatnym ogrzaniu kolby z mieszaniną reakcyjną zaobserwowano odbarwianie roztworu w kolbie oraz powstanie białego osadu w probówce.

Uzupełnij poniższy zapis, tak aby przedstawiał on w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zaszła w kolbie podczas przeprowadzonego doświadczenia. Oceń, czy gdyby do opisanego doświadczenia użyto kwasu etanowego zamiast kwasu metanowego, również zaobserwowano by odbarwienie roztworu w kolbie oraz powstanie osadu w probówce. Uzasadnij swoje stanowisko.

Równanie reakcji:

…… HCOOH + …… MnO^–₄ + …… H⁺ ⎯⎯^T→ ……………………………………………………………………..

Ocena wraz z uzasadnieniem:

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

III. Opanowanie czynności praktycznych.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
12. Kwasy karboksylowe. Zdający:
12.2) na podstawie obserwacji wyników doświadczenia (reakcja kwasu mrówkowego z manganianem(VII) potasu w obecności kwasu siarkowego(VI) wnioskuje o redukujących właściwościach kwasu mrówkowego; uzasadnia przyczynę tych właściwości.

Schemat punktowania

2 p. – za poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej oraz za poprawną ocenę wraz z uzasadnieniem.
1 p. – za poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej i błędną ocenę wraz z uzasadnieniem (albo jej brak)
lub
– za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak zapisu równania i poprawną ocenę wraz z uzasadnieniem.
0 p. – za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi i błędną ocenę wraz z uzasadnieniem albo brak odpowiedzi.

Uwaga: zapisy pomocnicze (nad miejscem na odpowiedź) nie podlegają ocenie z wyjątkiem sytuacji, gdy zdający nie zapisze równania reakcji w miejscu na to przeznaczonym.

Poprawna odpowiedź

Równanie reakcji:

5HCOOH + 2MnO^–₄ + 6H⁺ ⎯^{(T )}→ 2Mn²⁺ + 5CO2 + 8H₂O

Ocena wraz z uzasadnieniem:

• Nie, ponieważ kwas octowy nie ma właściwości redukujących.
• Użycie kwasu etanowego (octowego) zamiast kwasu metanowego (mrówkowego) nie spowoduje opisanego przebiegu reakcji, ponieważ (w opisanych warunkach) kwas octowy nie ulega utlenieniu.

Drukuj zadanie:

1559

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 33. (2 pkt)

Poniżej przedstawiono wzór kwasu winowego:

HOOC–CH(OH)–CH(OH)–COOH

Zadanie 33.1. (0–1)

Przeanalizuj budowę cząsteczki kwasu winowego ze względu na możliwość wystąpienia stereoizomerii i odpowiedz na poniższe pytanie. Wpisz TAK albo NIE do tabeli i podaj uzasadnienie.

Czy obecność w cząsteczce kwasu winowego dwóch asymetrycznych atomów węgla upoważnia do sformułowania wniosku, że istnieją 4 możliwe odmiany cząsteczki tego kwasu (tzw. stereoizomery)?

Uzasadnienie: ……………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 33.2. (0–1)

Uzupełnij poniższe schematy – utwórz wzory w projekcji Fischera dwóch stereoizomerów kwasu winowego będących diastereoizomerami.

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
9. Węglowodory. Zdający:
9.4) […]; wykazuje się rozumieniem pojęć: […] izomeria.
9.5) rysuje wzory […] izomerów optycznych […].

Zadanie 33.1. (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne uzupełnienie tabeli i poprawne uzasadnienie.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Uwaga: odpowiedź musi zawierać stwierdzenie, że:

• istnieje forma (odmiana, izomer), która ma płaszczyznę symetrii lub która jest formą mezo
• lub istnieje odmiana achiralna
• lub każdy z asymetrycznych atomów węgla ma takie same podstawniki.

Poprawna odpowiedź

Czy obecność w cząsteczce kwasu winowego dwóch asymetrycznych atomów węgla upoważnia do sformułowania wniosku, że istnieją 4 możliwe odmiany cząsteczki tego kwasu (tzw. stereoizomery)?

Nie

Uzasadnienie, np.:

Związek, którego cząsteczki zawierają dwa asymetryczne atomy węgla ma maksymalnie 4 stereoizomery. Liczba ta może być mniejsza, jeśli niektóre stereoizomery nie są chiralne. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku jednego stereoizomeru kwasu winowego, który nie jest czynny optycznie. Jego cząsteczki mają płaszczyznę symetrii.

Zadanie 33.2. (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne uzupełnienie schematów.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Drukuj zadanie:

1560

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 34. (1 pkt)

Poniżej przedstawiono wzór kwasu winowego:

HOOC–CH(OH)–CH(OH)–COOH

Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) organicznego produktu reakcji kwasu winowego z metanolem użytym w nadmiarze w środowisku stężonego kwasu siarkowego(VI).

Pokaż rozwiązanie

Zobacz komentarze - 0

I. Wykorzystanie i tworzenie informacji.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów.

IV etap edukacyjny – poziom rozszerzony
13. Estry i tłuszcze. Zdający:
13.2) […] zapisuje równania reakcji alkoholi z kwasami karboksylowymi (wskazuje na rolę stężonego H₂SO₄).

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne napisanie produktu reakcji.
0 p. – za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

Drukuj zadanie:

BIOLOGIA

ZADANIA MATURALNE

CHEMIA

ZADANIA MATURALNE

Kategorie zadań

Typ zadań

Poziom

Typ matury

Formula matury

Rok matury

Miesiąc matury

Zadania maturalne z chemii

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 25. (1 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 26. (2 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 27. (3 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 28. (1 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 29. (3 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 30. (2 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 31. (1 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 32. (2 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 33. (2 pkt)

Matura Maj 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2015,
Zadanie 34. (1 pkt)

PARTNERZY