Ustal kierunek przekazywania drgań fali dźwiękowej przez elementy budowy ucha. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli numery 1–6.
| Elementy ucha | Kolejność |
|---|---|
| przewód słuchowy zewnętrzny | |
| kosteczki słuchowe | |
| błona bębenkowa | |
| małżowina uszna | |
| ślimak | |
| błona okienka owalnego |
Za poprawne ustalenie kolejności elementów ucha – 1 pkt
Poprawna odpowiedź:
Ucho środkowe oddzielone jest od ucha zewnętrznego błoną bębenkową, a z gardłem łączy je trąbka słuchowa (Eustachiusza), która umożliwia wchodzenie lub wychodzenie powietrza z jamy bębenkowej.
Wyjaśnij, biorąc pod uwagę rolę trąbki słuchowej, dlaczego podczas startu samolotu zaleca się pasażerom częste przełykanie śliny.
Za trafne wyjaśnienie znaczenia trąbki słuchowej w wyrównywaniu ciśnienia między powietrzem w uchu zewnętrznym a powietrzem w uchu środkowym dzięki powietrzu w gardle – 1 pkt
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
Na schemacie literami A i B oznaczono kierunki transportu różnych substancji pomiędzy naczyniami krwionośnymi matki a naczyniami krwionośnymi płodu w obrębie łożyska – narządu łączącego organizm matki z płodem.
Dopisz do liter A i B numery wszystkich substancji transportowanych przez krew.
A. …………………….
B. …………………….
Za prawidłowe przyporządkowanie wszystkich składników krwi transportowanych z krwi dziecka do krwi matki (A) oraz wszystkich składników krwi transportowanych z krwi matki do krwi dziecka (B) – po 1 pkt
Poprawne odpowiedzi:
Łożysko jest narządem, który pełni również funkcję gruczołu dokrewnego. Zaznacz właściwe dokończenie zdania.
Jednym z hormonów produkowanych przez łożysko, który wpływa na przebieg porodu jest
Za zaznaczenie dokończenia zdania – 1 pkt
Poprawna odpowiedź:
W tabeli przedstawiono średnie proporcje genów wspólnych dla osób spokrewnionych ze sobą w różnym stopniu.
| Stopień pokrewieństwa | Przykłady | Proporcje wspólnych genów |
|---|---|---|
| I | Rodzice w stosunku do dzieci. Rodzeństwo w stosunku do siebie (z wyjątkiem bliźniąt jednojajowych). | 1/2 |
| II | Dziadkowie w stosunku do wnuków. | 1/4 |
| III | Kuzynowie pierwszego stopnia. | 1/8 |
Źródło: G. Drewa, T. Ferenc, Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy, Urban & Partner, Wrocław 2003
Na podstawie powyższej tabeli podaj stopień pokrewieństwa dawcy i biorcy, który daje największą szansę przyjęcia przeszczepu. Uzasadnij swój wybór.
Za wskazanie I stopnia pokrewieństwa wraz z trafnym uzasadnieniem odnoszącym się do największego podobieństwa genetycznego organizmów – 1 pkt
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Cząsteczki kwasów nukleinowych zbudowane są z nukleotydów. W DNA każdy nukleotyd składa się z deoksyrybozy, reszty kwasu fosforowego oraz jednej z czterech zasad azotowych oznaczanych symbolicznie literami A, T, G i C. Między odpowiednimi zasadami występują dwa lub trzy wiązania wodorowe, dzięki którym następuje połączenie obu nici.
a) Uzupełnij poniższy schemat fragmentu budowy DNA, wpisując we właściwych miejscach oznaczenia literowe odpowiednich par zasad azotowych.
b) Zaznacz na schemacie dokładnie jeden nukleotyd, obwodząc go linią ciągłą.
c) Podaj nazwę innego kwasu nukleinowego, którego podstawową jednostką strukturalną jest nukleotyd oraz zapisz oznaczenia literowe występujących w nim zasad azotowych.
Nazwa kwasu ………………………………………
Zasady azotowe …………………………………..
Za wpisanie wszystkich prawidłowych par zasad zgodnie z zasadą komplementarności – 1 pkt
Poprawna odpowiedź:
Za zaznaczenie na schemacie dowolnego nukleotydu składającego się z reszty kwasu fosforowego, deoksyrybozy i zasady azotowej – 1 pkt
Nie zalicza się oznaczeń nukleotydu z dołączoną dolną, a nie górną resztą fosforanową .
Za podanie prawidłowej nazwy kwasu RNA lub jego konkretnego przykładu – 1 pkt
Przykłady poprawnych odpowiedzi:
U człowieka występowanie grup krwi układu AB0 uwarunkowane jest przez gen I, który ma trzy allele (IA, IB, i). Warunkują one występowanie czterech grup krwi: A, B, AB i 0.
a) Podaj wszystkie możliwe genotypy homozygotyczne i wszystkie możliwe genotypy heterozygotyczne warunkujące występowanie grup krwi człowieka.
Homozygoty
Heterozygoty
b) Podaj wszystkie możliwe grupy krwi dzieci, których rodzice mają grupę krwi B.
Poniżej przedstawiono fragment tabeli kodu genetycznego.
Posługując się przykładem z tabeli kodu genetycznego, uzasadnij, że kod genetyczny jest zdegenerowany.
Za poprawne uzasadnienie stwierdzenia – 1 pkt
Przykłady odpowiedzi:
Podaj nazwy występujących wśród zwierząt zależności międzygatunkowych opisanych w tekście I i II.
I. W latach pięćdziesiątych XX wieku na Wyspach Komandorskich leżących na Oceanie Spokojnym bardzo licznie występował piesiec. Dwadzieścia lat później zanotowano nagły spadek liczebności pieśców, co było związane z pojawieniem się świerzbu na wyspie. Świerzb wywoływany był przez roztocza, które zostały przywleczone na te wyspy przez psy towarzyszące żeglarzom.
II. Pod koniec XIX wieku do Kalifornii został przywleczony z Australii krewniak mszyc – owad czerwiec biały, który wysysał soki roślinne z owoców cytrusowych. W celu ratowania drzew cytrusowych sprowadzono do Kalifornii kilkaset okazów biedronki rodolii zjadającej czerwce. Wzrost populacji biedronki odbył się w tak szybkim tempie, że wkrótce zanotowano znaczący spadek liczebności populacji czerwca białego.
Na podstawie: A. S. Pullin, Biologiczne podstawy ochrony przyrody, przekł. pod red. J. WeineraWyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005
I ……………………..
II ……………………
Za podanie nazwy zależności pomiędzy gatunkami opisanymi w tekście I i II – po 1 pkt
Poprawna odpowiedź:
Zaznacz poziom troficzny, którego organizmy kumulują największą ilość zanieczyszczeń, np. metali ciężkich.
Za zaznaczenie prawidłowego poziomu troficznego kumulującego najwięcej zanieczyszczeń – 1 pkt
Poprawna odpowiedź:
