maturabiolchem.pl

BIOLOGIA

ZADANIA MATURALNE

CHEMIA

ZADANIA MATURALNE
Filtry wyszukiwania:
PODSTAWA PROGRAMOWA

Kategorie zadań

Typ zadań

Poziom

Typ matury

Formuła matury

Rok matury

Miesiąc matury

Zadania maturalne z biologii

Znalezionych zadań: 2156
1311

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 14. (1 pkt)

Na rysunkach przedstawiono budowę szkieletu kończyn przednich u przedstawicieli różnych grup kręgowców.

Wybierz i zaznacz w tabeli odpowiedź A albo B, która jest poprawnym dokończeniem poniższego zdania, oraz jej uzasadnienie spośród odpowiedzi 1.–4.

Szkielety kończyn kręgowców przedstawione na rysunkach to narządy

A. analogiczne, ponieważ 1. mają wspólny plan budowy.
2. pełnią jednakowe funkcje w organizmie.
B. homologiczne, 3. występują u różnych gromad kręgowców.
4. rozwijają się z różnych struktur zarodkowych.
Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne zaznaczenie w tabeli narządów homologicznych z uzasadnieniem uwzględniającym wspólny plan budowy.
0 p. – za każdą inną odpowiedź, lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

B 1

Drukuj zadanie:
1312

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 13. (2 pkt)

Na rysunkach A–E przedstawiono, w przypadkowej kolejności, budowę mózgowia przedstawicieli różnych gromad kręgowców.

a) Podaj oznaczenie literowe schematu przedstawiającego budowę mózgowia płazów.

b) Wykaż, że budowa mózgowia ptaków ma związek z ich zdolnością do lotu. W odpowiedzi odnieś się do funkcji odpowiedniej części mózgowia.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
a) (0−1)

Schemat punktowania

1 p. – za wskazanie oznaczenia literowego rysunku przedstawiającego mózgowie płazów.
0 p. – za każdą inna odpowiedź, lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

rysunek: D.

b) (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za wykazanie związku wzrostu wielkości móżdżku ze zdolnością do lotu uwzględniającego funkcję tej części mózgu.
0 p.– za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Wzrost wielkości móżdżku/powiększenie móżdżku, który odpowiada za koordynację ruchów w przestrzeni/ułatwia lot.
  • Móżdżek odpowiada za koordynację ruchów, dlatego jego powiększenie ułatwia lot ptaków/poruszanie się w powietrzu.
Drukuj zadanie:
1313

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 12. (1 pkt)

Stadia larwalne bilharcji (pasożytniczych przywr) występujących w Afryce i na Bliskim Wschodzie żyją w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych oraz na polach ryżowych zalanych wodą. Dorosłe osobniki natomiast bytują wewnątrz naczyń krwionośnych człowieka, gdzie cały czas omywane są przez krew zawierającą komórki układu odpornościowego i przeciwciała. Stwierdzono, że okrywają się one, jak płaszczem, białkami obecnymi we krwi żywiciela. Są rozdzielnopłciowe, a samice z samcami występują w parach. Po kopulacji samice wędrują do naczyń włosowatych pęcherza moczowego i tam składają jaja. Żyjące w wodzie stadium rozwojowe zwane cerkarią ma gruczoły penetracyjne umożliwiające przejście przez skórę człowieka.

Na podstawie: W.A. Dogiel, Zoologia bezkręgowców, Warszawa 1970.

Zaproponuj sposób postępowania, który ludziom pracującym na polach ryżowych pozwoli uniknąć zarażenia się tym pasożytem.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0

Schemat punktowania

1 p. – za zaproponowanie prawidłowego sposobu postępowania ludzi pracujących na polach ryżowych zapobiegającego zarażeniu się bilharcją.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Ludzie pracujący na polach ryżowych powinni mieć ubranie chroniące skórę przed wnikaniem larwy w skórę.
  • Ludzie pracujący na polach ryżowych powinni mieć gumowe / odpowiednie obuwie i rękawice chroniące dłonie przed wwierceniem się larwy pasożyta w skórę.
Drukuj zadanie:
1314

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 11. (2 pkt)

Stadia larwalne bilharcji (pasożytniczych przywr) występujących w Afryce i na Bliskim Wschodzie żyją w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych oraz na polach ryżowych zalanych wodą. Dorosłe osobniki natomiast bytują wewnątrz naczyń krwionośnych człowieka, gdzie cały czas omywane są przez krew zawierającą komórki układu odpornościowego i przeciwciała. Stwierdzono, że okrywają się one, jak płaszczem, białkami obecnymi we krwi żywiciela. Są rozdzielnopłciowe, a samice z samcami występują w parach. Po kopulacji samice wędrują do naczyń włosowatych pęcherza moczowego i tam składają jaja. Żyjące w wodzie stadium rozwojowe zwane cerkarią ma gruczoły penetracyjne umożliwiające przejście przez skórę człowieka.

Na podstawie: W.A. Dogiel, Zoologia bezkręgowców, Warszawa 1970.

a) Określ, czy człowiek jest żywicielem pośrednim, czy – ostatecznym bilharcji. Odpowiedź uzasadnij.

b) Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego zwalczanie dorosłych bilharcji przez układ odpornościowy żywiciela jest utrudnione. W odpowiedzi uwzględnij mechanizm odpowiedzi immunologicznej.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
a) (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne określenie rodzaju zależności między człowiekiem a przywrą – bilharcją wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do stadium rozwojowego przywry.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź

Człowiek jest żywicielem ostatecznym bilharcji, ponieważ w jego organizmie pasożyt osiąga dojrzałość płciową i rozmnaża się.

b) (0−1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny trudności układu odpornościowego w zwalczaniu dorosłych bilharcji odnoszące się do mechanizmu odpowiedzi immunologicznej.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź

Dorosłe bilharcje żyjące we krwi żywiciela opłaszczają się białkami krwi żywiciela, co skutkuje tym, że pasożyty te nie są rozpoznawane jako obce/antygeny i dlatego nie wywołują reakcji immunologicznej.

Drukuj zadanie:
1315

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 10. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono wpływ stężenia auksyny na wzrost korzenia i łodygi. Wartość 100% na osi Y oznacza intensywność wzrostu badanych organów w warunkach normalnych, – bez podanej auksyny egzogennej.

a) Odczytaj z wykresu i zapisz przedział stężeń auksyny, który można zastosować, aby pobudzić do wzrostu:

tylko korzeń: …………………………
tylko łodygę: …………………………

b) Podaj, który organ rośliny – korzeń czy łodyga – jest bardziej wrażliwy na auksynę. Uzasadnij odpowiedź, odnosząc się do wykresu.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
a) (0−1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne odczytanie z wykresu obu przedziałów stężeń auksyn pobudzających: tylko korzeń do wzrostu i tylko łodygę do wzrostu.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

wzrost tylko korzenia: 10-6–10-3
wzrost tylko łodygi: 10-2 –100

Uwaga:
Uznaje się odpowiedź, jeżeli zdający, przy poprawnym odczycie przedziału stężenia auksyny dla korzenia, poda stężenie auksyny dla łodygi w przedziale: „ok. (powyżej) 1 – ok. (powyżej) 1000”.

b) (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za wskazanie organu roślinnego bardziej wrażliwego na auksyny wraz z uzasadnieniem odnoszącym się do informacji na wykresie.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Bardziej wrażliwy jest korzeń, ponieważ reaguje na niższe stężenia auksyny niż łodyga.
  • Korzeń jest bardziej wrażliwy na auksynę, ponieważ jego pobudzenie do wzrostu wymaga niższego stężenia auksyny niż w przypadku łodygi.
Drukuj zadanie:
1316

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 9. (2 pkt)

Podczas dojrzewania nasion zachodzą bardzo istotne zmiany w ich składzie chemicznym. W tabeli przedstawiono  procentową zawartość niektórych związków chemicznych w dojrzewających nasionach orzecha włoskiego.

Na podstawie: Z. Podbielkowski, Rozmnażanie się roślin, Warszawa 1990.

Czas pobrania próby Glukoza [%] Skrobia i dekstryny [%] Tłuszcze [%]
6 lipca 7,6 21,8 3,0
1 sierpnia 2,4 14,5 16,0
15 sierpnia 0,0 3,2 42,0
1 września 0,0 2,6 59,0
4 października 0,0 2,6 62,0

a) Na podstawie danych z tabeli sformułuj wniosek dotyczący zmian składu chemicznego nasion orzecha włoskiego podczas ich dojrzewania. Uwzględnij zależność między ilością węglowodanów a ilością tłuszczów.

b) Wykaż, że niska zawartość wody w dojrzałych nasionach ma związek z ich okresem przetrwalnym. W odpowiedzi uwzględnij aktywność metaboliczną nasion.

 

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
a) (0−1)

Schemat punktowania

1 p. − za poprawne sformułowanie wniosku dotyczącego zmian składu chemicznego nasion orzecha włoskiego podczas dojrzewania.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Podczas dojrzewania nasion orzecha włoskiego zmienia się ich skład chemiczny: zmniejsza się zawartość węglowodanów, a zwiększa się zawartość tłuszczów.
  • Podczas dojrzewania nasion orzecha włoskiego zmniejsza się ilość węglowodanów, a zwiększa się ilość tłuszczów.
b) (0–1)

Schemat punktowania

1 p. − za wykazanie znaczenia małej zawartości wody w nasionach dla ich przetrwania uwzględniające zahamowanie procesów metabolicznych.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Mała zawartość wody w nasionach sprawia, że zostają zahamowane procesy metaboliczne i nasiona nie kiełkują.
  • Mała zawartość wody w nasionach sprawia, że zostają zahamowane procesy metaboliczne i nasiona są bardziej odporne na procesy gnilne.
Drukuj zadanie:
1317

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 8. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono przystosowanie budowy owoców mniszka pospolitego (Taraxacum officinale) i klonu zwyczajnego (Acer platanoides) do określonego sposobu rozprzestrzeniania się tych roślin.

Uwaga: Nie zachowano skali wielkości obiektów.

Określ, w jaki sposób rozprzestrzeniają się są owoce mniszka i klonu, oraz podaj, na czym polega przystosowanie ich budowy do tego sposobu rozsiewania.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0

Schemat punktowania

1 p. − za określenie sposobu rozsiewania przedstawionych roślin (przez wiatr) i podanie na czym polega przystosowanie budowy owoców do tego sposobu rozsiewania.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Owoce mniszka i klonu rozprzestrzeniają się za pomocą wiatru. Przystosowaniem do tego sposobu rozsiewania jest obecność w budowie owoców powierzchni lotnych.
  • Owoce mniszka i klonu rozsiewają się przez wiatr, co umożliwia występowanie w budowie owoców: powierzchni lotnych u mniszka i skrzydełek u klonu.
Drukuj zadanie:
1318

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 7. (1 pkt)

Liściokwiat (Phyllanthus) to rodzaj roślin występujących na obszarach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie.
Na rysunku przedstawiono pęd liściokwiatu ze zmodyfikowanymi łodygami bocznymi. Liście u tej rośliny mają postać kolczastych łusek.

Na podstawie rysunku określ, na czym polega modyfikacja łodyg bocznych u liściokwiatu, i podaj, jaką funkcję pełnią te łodygi.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0

Schemat punktowania

1 p. – za opisanie rodzaju modyfikacji łodyg bocznych rośliny przedstawionej na rysunku i określenie ich funkcji.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Modyfikacja bocznych łodyg liściokwiatu polega na spłaszczeniu ich, co przypomina liście, które pełnią funkcje asymilacyjne/fotosyntetyczne.
  • Łodygi boczne liściokwiatu są spłaszczone i zielone/zawierają chloroplasty i dlatego pełnią one funkcję asymilacyjną.
Drukuj zadanie:
1319

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 6. (3 pkt)

Na rysunkach przedstawiono w uproszczeniu budowę liści rośliny typu C3 – należącej do roślin dwuliściennych oraz rośliny typu C4 – należącej do jednoliściennych.

a) Podaj nazwy elementów budowy anatomicznej liści oznaczonych na rysunkach literami X, Y, Z.

X. ……………………
Y. ……………………
Z. ……………………

b) Na podstawie rysunku i własnej wiedzy podaj dwie różnice w budowie anatomicznej liścia między roślinami typu C3 a roślinami typu C4.

1.

2.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
a) (0−1)

Schemat punktowania

1 p. – za podanie poprawnych nazw wszystkich trzech elementów budowy anatomicznej liścia.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

X – skórka
Y – miękisz palisadowy
Z – miękisz gąbczasty

b) (0–2)

Schemat punktowania

2 p. – za poprawne określenie na podstawie rysunków i własnej wiedzy dwóch różnic w budowie anatomicznej liścia rośliny C3 i C4.
1 p. – za poprawne określenie jednej różnicy w budowie anatomicznej liścia rośliny C3 i C4.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • W liściu rośliny C3 miękisz asymilacyjny zróżnicowany jest na miękisz palisadowy i miękisz gąbczasty, a w liściu rośliny C4 jest jednorodny / brak zróżnicowania miękiszu.
  • W liściu u rośliny C4, w przeciwieństwie do liścia rośliny C3, występują chloroplasty w komórkach pochwy okołowiązkowej.
  • Liście rośliny C4 mają większe komórki pochwy okołowiązkowej niż liście rośliny C3.
Drukuj zadanie:
1320

Matura Czerwiec 2017, Poziom Rozszerzony (Arkusze CKE), Formuła od 2005,
Zadanie 5. (3 pkt)

Roztwór indygokarminu jest odczynnikiem bardzo czułym na obecność tlenu i w jego obecności barwi się na niebiesko. Zaplanowano doświadczenie z wykorzystaniem tego odczynnika, aby wykazać, że czynnikiem niezbędnym w procesie fotosyntezy jest światło. Poniżej przedstawiono zestaw materiałów do przeprowadzenia tego doświadczenia:

  • 2 pędy moczarki kanadyjskiej jednakowej wielkości,
  • 2 kolby, z których każda zawiera 400 ml przegotowanej, zimnej wody, zawierającej wodorowęglan sodu (NaHCO3),
  • karton oklejony czarnym papierem,
  • roztwór indygokarminu,
  • zakraplacz,
  • zegar.

Na podstawie: H.W. Baer, Doświadczenia biologiczne w szkole, Warszawa 1969.

Korzystając z przedstawionych informacji, przedstaw plan tego doświadczenia: uwzględnij w nim opis próby badawczej i próby kontrolnej oraz sposób ustalania wyników.

1. Próba badawcza:

2. Próba kontrolna:

3. Sposób ustalania wyników:

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0

Schemat punktowania

3 p. – za poprawny opis wszystkich trzech elementów doświadczenia tj. próby badawczej, próby kontrolnej oraz sposobu uzyskania wyników.
2 p. – za poprawny opis dwóch elementów planu doświadczenia.
1 p. – za poprawny opis jednego elementu planu doświadczenia.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź

Próba badawcza – do kolby wypełnionej wodą przegotowaną z dodatkiem wodorowęglanu sodu wkładamy gałązkę moczarki i zostawiamy na świetle dziennym w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej.

Próba kontrolna – do kolby wypełnionej wodą przegotowaną z dodatkiem wodorowęglanu sodu wkładamy gałązkę moczarki, a następnie wkładamy kolbę do kartonu oklejonego czarnym papierem i zostawiamy w tym samym pomieszczeniu o temperaturze pokojowej.

Sposób ustalania wyników – po upływie godziny/pewnego czasu dodajemy do obu kolb kilka kropel odczynnika/indygokarminu i obserwujemy niebieskie zabarwienie/zmianę zabarwienia w próbie badawczej.

Uwaga: Zaplanowana próba badawcza i próba kontrolna mogą być zamienione. Istotą jest porównywalność wyników.

Drukuj zadanie:

PARTNERZY