Filtry wyszukiwania:

Kategorie zadań

Typ zadań

Poziom

Typ matury

Formula matury

Rok matury

Miesiąc matury

Zadania maturalne z chemii

Znalezionych zadań: 2621
11

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 11. (3 pkt)

Molową entalpię spalania butan-1-olu można wyznaczyć doświadczalnie. W tym celu szklany palnik napełnia się butan-1-olem, a następnie waży. Za pomocą tak przygotowanego palnika ogrzewa się kolbę zawierającą wodę o znanej masie. Proces spalania alkoholu prowadzi się przez pewien czas, przy czym stale kontroluje się za pomocą termometru temperaturę wody w kolbie. Na zakończenie doświadczenia palnik waży się powtórnie.

Przeprowadzono opisane doświadczenie i na podstawie zmiany temperatury wody określono, że w tym doświadczeniu woda pobrała 𝑄 = 50 400 J energii cieplnej pochodzącej ze spalania butan-1-olu.
W tabeli poniżej zestawiono dane z pomiaru masy palnika podczas doświadczenia.

Masa palnika napełnionego butan-1-olem 219,80 g
Masa palnika po zakończeniu doświadczenia 218,32 g

Na podstawie efektu cieplnego reakcji (𝑄) można obliczyć entalpię reakcji (Δ𝐻).

Zadanie 11.1. (0–1)

Napisz równanie reakcji spalania całkowitego butan-1-olu. Zastosuj wzory sumaryczne substratów i produktów.

 

Zadanie 11.2. (0–2)

Oblicz molową entalpię spalania butan-1-olu. Pomiń straty ciepła. Wynik zapisz w zaokrągleniu do liczb całkowitych oraz z jednostką 𝐤𝐉 · mol‒1. Uwzględnij odpowiedni znak entalpii reakcji.

Obliczenia:
Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 11.1. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych. XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole. Zdający: 2) opisuje właściwości chemiczne alkoholi na przykładzie reakcji: spalania […]; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie cząsteczkowej równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
C4H10O + 6O2 ⟶ 4CO2 + 5H2O    ALBO    C4H9OH + 6O2 ⟶ 4CO2 + 5H2O

Zadanie 11.2. (0–2)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych. I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Zdający: 1) stosuje pojęcia: […] mol […]; 6) dokonuje interpretacji jakościowej i ilościowej równania reakcji w ujęciu molowym […]. XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów – alkohole i fenole. Zdający: 2) opisuje właściwości chemiczne alkoholi na przykładzie reakcji: spalania […]; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zasady oceniania
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń prowadzących do wyznaczenia entalpii i zapisanie wyniku ze znakiem minus.
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody, ale:
– popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
LUB
• podanie wyniku bez jednostki
LUB
• podanie wyniku bez znaku minus
ALBO
– zastosowanie poprawnej metody, obliczenie liczby moli spalonego butan-1-olu.
0 pkt – rozwiązanie niespełniające powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie
𝑀butanol = 74 g ∙ mol−1
𝑛 = = 0,0200 mol
Δ𝐻 = = – 2 520 000 J ∙ mol−1 = – 𝟐𝟓𝟐𝟎 𝐤𝐉 ∙ 𝐦𝐨𝐥−𝟏

12

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 12. (1 pkt)

W wyniku kontaktu ze skałami i z glebą woda wzbogaca się m.in. w związki wapnia. Obecność tych związków w wodzie jest przyczyną zwiększonej twardości. Twardość węglanową (przemijającą) można usunąć przez gotowanie, co prowadzi do przechodzenia wodorowęglanu wapnia w osad węglanu.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2018.

Napisz w formie jonowej równanie reakcji, która zachodzi podczas gotowania twardej wody zawierającej wodorowęglan wapnia.

 

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 12. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. VII. Systematyka związków nieorganicznych. Zdający: 7) projektuje […] doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: […] sole; pisze odpowiednie równania reakcji. XI. Zastosowania wybranych związków nieorganicznych. Zdający: 4) opisuje mechanizm usuwania twardości przemijającej wody; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Ca2+ + 2HCO3  ⟶  CaCO3 + CO2 + H2O

13

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 13. (1 pkt)

W wyniku kontaktu ze skałami i z glebą woda wzbogaca się m.in. w związki wapnia. Obecność tych związków w wodzie jest przyczyną zwiększonej twardości. Twardość węglanową (przemijającą) można usunąć przez gotowanie, co prowadzi do przechodzenia wodorowęglanu wapnia w osad węglanu.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2018.

Głównym składnikiem skał wapiennych jest związek chemiczny, występujący w dwóch odmianach krystalicznych, znanych jako kalcyt i aragonit. Na poniższym wykresie przedstawiono zależność iloczynu rozpuszczalności (𝐾s) kalcytu i aragonitu od temperatury. Iloczyn rozpuszczalności jest wyrażony jako p𝐾s (p𝐾s = – log 𝐾s).

Na podstawie: L.N. Plummer, E. Busenberg, Geochimica et Cosmochimica Acta, 46 (1982) 6.

Uzupełnij poniższe zdania. Zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w każdym nawiasie.

Wraz ze wzrostem temperatury rozpuszczalność kalcytu i aragonitu w wodzie (rośnie / maleje). W danej temperaturze rozpuszczalność aragonitu jest (większa / mniejsza) niż rozpuszczalność kalcytu.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 13. (0–1)
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. IV. Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych. Zdający: 6) wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi dynamicznej i stała równowagi […]. VI. Reakcje w roztworach wodnych. Zdający: 4) wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: […] iloczyn rozpuszczalności […].

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne uzupełnienie dwóch zdań.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Wraz ze wzrostem temperatury rozpuszczalność kalcytu i aragonitu w wodzie (rośnie / maleje). W danej temperaturze rozpuszczalność aragonitu jest (większa / mniejsza) niż rozpuszczalność kalcytu.

14

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 14. (2 pkt)

Do 400 cm3 roztworu kwasu azotowego(V) o pH = 2,5 wprowadzono 120,0 mg tlenku wapnia, który po chwili roztworzył się całkowicie. Doświadczenie wykonano w temperaturze 𝑡 = 25 °C.

Oblicz 𝐩𝐇 otrzymanego roztworu. Załóż, że dodatek tlenku wapnia nie zmienił objętości roztworu. Wynik zapisz w zaokrągleniu do jednego miejsca po przecinku.

Obliczenia:
Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 14. (0–2)
II. Rozumowanie i zastosowanie nabyte wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Zdający: 1) stosuje pojęcia: […] mol […]; 7) wykonuje obliczenia […]. V. Roztwory. Zdający: 2) wykonuje obliczenia […] z zastosowaniem pojęć: stężenie […] molowe […]. VI. Reakcje w roztworach wodnych. Zdający: 3) interpretuje wartości […] pH […].

Zasady oceniania
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia pH roztworu, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawnego wyniku.
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia pH roztworu, ale:

  • popełnienie błędów rachunkowych
    LUB
  • niepodanie wyniku końcowego
    ALBO
    – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia stężenia jonów OH, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie poprawnego wyniku.

0 pkt – rozwiązanie niespełniające powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie
CaO + H2O ⟶ Ca(OH)2
Ca(OH)2 + 2HNO3  ⟶  Ca(NO3)2 + 2H2O
𝑛HNO3 = 0,4 ∙ 10−2,5 = 0,0012649 mol ⟹ 𝑛H+ = 0,0012649 mol
𝑛CaO = = 0,00214 mol    ⟹    𝑛OH− = 2 ∙ 0,00214 = 0,00428 mol
Odczyn roztworu będzie zasadowy.
pOH = − log10[OH] = − log10 = 2,12
pH = 14 − pOH = 14 − 2,12 = 11,88 = 11, 9

Uwaga: Nieuwzględnienie bilansu masy i ładunku stanowi błąd metody.

15

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 15. (3 pkt)

W czterech zlewkach znajdowały się – w losowej kolejności – bezbarwne wodne roztwory różnych soli: węglanu sodu, azotanu(V) ołowiu(II), jodku potasu i siarczanu(VI) cynku. W każdej zlewce był roztwór innej soli. Roztwory tych soli oznaczono numerami I–IV. W celu identyfikacji zawartości każdej zlewki przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.

Etap 1. Roztwór I wprowadzono do trzech probówek, a następnie do każdej z nich dodano po około 2 cm3 roztworu II, III i IV. Analogicznie postąpiono z pozostałymi roztworami:

  • do roztworu II dodano roztwory I, III i IV
  • do roztworu III dodano roztwory I, II i IV
  • do roztworu IV dodano roztwory I, II i III.

Wyniki doświadczenia przedstawiono w tabeli.

Etap 2. Niewielkie objętości roztworów I–IV przelano do czterech probówek i zbadano ich odczyn przy użyciu alkoholowego roztworu błękitu bromotymolowego. Poniżej przedstawiono wyniki przeprowadzonego doświadczenia.

Zadanie 15.1. (0–2)

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji, które zaszły przy użyciu roztworu III w etapie 1. przeprowadzonego doświadczenia.

Zadanie 15.2. (0–1)

Napisz równanie reakcji decydującej o odczynie roztworu IV. Wpisz do schematu wzory odpowiednich drobin. Zastosuj definicję kwasu i zasady Brønsteda.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 15.1. (0–2)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. III. Opanowanie czynności praktycznych. Zdający: 2) projektuje […] doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski i wyjaśnienia. VII. Systematyka związków nieorganicznych. Zdający: 7) projektuje […] doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: […] sole; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zasady oceniania
2 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej dwóch równań reakcji.
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej jednego równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Zn2+ + CO32– ⟶ ZnCO3
Pb2+ + SO42– ⟶ PbSO4

Uwaga: Równania reakcji mogą być zapisane w dowolnej kolejności.

Zadanie 15.2. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) […] przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych; 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]; 6) stosuje poprawną terminologię. III. Opanowanie czynności praktycznych. Zdający: 2) projektuje […] doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski i wyjaśnienia. VI. Reakcje w roztworach wodnych. Zdający: 7) klasyfikuje substancje jako kwasy lub zasady zgodnie z teorią Brønsteda-Lowry’ego; wskazuje sprzężone pary kwas – zasada; 8) uzasadnia przyczynę […] odczynu niektórych wodnych roztworów soli zgodnie z teorią Brønsteda-Lowry’ego; pisze odpowiednie równania reakcji.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne uzupełnienie schematu – napisanie we właściwej formie równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

16

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 16. (3 pkt)

Poniższe równanie opisuje reakcję kationów miedzi(II) z metalicznym niklem.

Cu2+ (aq) + Ni (s) → Ni2+ (aq) + Cu (s)

Ta przemiana może zachodzić w różnych układach, np.:

  • w roztworze soli miedzi(II) po zanurzeniu w nim blaszki niklowej
  • w ogniwie złożonym z odpowiednich półogniw metalicznych.

Przygotowano wodny roztwór CuSO4 o stężeniu 0,50 mol ∙ dm–3 i objętości 20,0 cm3. W tym roztworze zanurzono niklową płytkę o masie 5,820 g. Po pewnym czasie płytkę wyjęto i osuszono.
Stwierdzono, że:

  • po zakończeniu doświadczenia stężenie jonów Cu2+ w roztworze wynosiło 0,040 mol ∙ dm–3
  • w warunkach doświadczenia cały wydzielony metal osadził się na płytce.

Skonstruowano ogniwo elektrochemiczne złożone ze standardowego półogniwa miedziowego oraz standardowego półogniwa niklowego. Półogniwa połączono kluczem elektrolitycznym w formie U-rurki wypełnionej nasyconym roztworem azotanu(V) potasu.

Zadanie 16.1. (0–2)

Oblicz masę płytki po wyjęciu jej z roztworu i osuszeniu. Załóż, że objętość roztworu nie uległa zmianie. W obliczeniach przyjmij następujące wartości mas molowych: 𝑴𝐂𝐮 = 𝟔𝟑, 𝟓𝟓 𝐠 ∙ 𝐦𝐨𝐥−𝟏 𝐢 𝑴𝐍𝐢 = 𝟓𝟖, 𝟔𝟗 𝐠 ∙ 𝐦𝐨𝐥−𝟏

Obliczenia:
Zadanie 16.2. (0–1)

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. Siła elektromotoryczna opisanego ogniwa w warunkach standardowych jest równa 0,216 V. P F
2. W trakcie pracy opisanego ogniwa kationy potasu przemieszczają się z klucza elektrolitycznego w kierunku półogniwa miedziowego, a aniony azotanowe(V) – w kierunku półogniwa niklowego. P F
Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 16.1. (0–2)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) […] przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Zdający: 1) stosuje pojęcia: […] mol […]; 7) wykonuje obliczenia […]. VIII. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający: 6) przewiduje kierunek przebiegu reakcji utleniania-redukcji […]. IX. Elektrochemia. Ogniwa. Zdający: 1) stosuje pojęcia: półogniwo […].

Zasady oceniania
2 pkt – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia masy płytki, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z jednostką.
1 pkt – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia masy płytki, ale:

  • popełnienie błędów rachunkowych
    LUB
  • podanie wyniku z błędną jednostką
    ALBO
    – zastosowanie poprawnej metody prowadzącej do obliczenia liczby moli Cu2+, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku bez jednostki.

0 pkt – rozwiązanie niespełniające powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania
Sposób 1.
Różnica mas molowych miedzi i niklu wynosi:
𝑚1 = 63,55 g – 58,69 g = 4,86 g
𝑛Cup = 0,02 ∙ 0,5 = 0,01 mol
𝑛Cuk = 0,02 ∙ 0,04 = 0,0008 mol
Δ𝑛Cu = 0,01 – 0,0008 = 0,0092 mol
Δ𝑚Cu = 0,0092 ∙ 4,86 = 0,0447 g = 0,045 g
𝑚blaszki = 5,82 + 0,045 = 5,865 g = 𝟓, 𝟖𝟕 𝐠

Sposób 2.
Osadzeniu się jednego mola miedzi odpowiada ubytek masy płytki o:
𝑚1 = 63,55 g – 58,69 g = 4,86 g
𝑛Cup = 0,02 ∙ 0,5 = 0,01 mol
𝑛Cuk = 0,02 ∙ 0,04 = 0,0008 mol
Δ𝑛Cu = 0,01 – 0,0008 = 0,0092 mol ⇒ Δ𝑚Cu = 0,0092 ∙ 63,55 = 0,58 g
⇒ 𝑥 = 0,045 g
𝑚blaszki = 5,82 + 0,045 = 5,865 g = 𝟓, 𝟖𝟕 𝐠

Sposób 3.
𝑛0Cu2+ = 0,50 mol ∙ dm–3 ∙ 0,02 dm3 = 0,01 mol
𝑛0Ni = = 0,099 mol

𝑛kCu2+ = 0,04 mol ∙ dm–3 ∙ 0,02 dm3 = 0,0008 mol
0,01 − 𝑥 = 0,0008    ⇒    𝑥 = 0,0092 mol
𝑚blaszki = 𝑚kNi+ 𝑚kCu = (0,099 − 0,0092) ∙ 58,69 + 0,0092 ∙ 63,55 = 𝟓, 𝟖𝟔 𝐠

Zadanie 16.2. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) […] przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. IX. Elektrochemia. Ogniwa. Zdający: 1) stosuje pojęcia: półogniwo, anoda, katoda, ogniwo galwaniczne […]; potencjał standardowy półogniwa […] SEM; 2) pisze oraz rysuje schemat ogniwa odwracalnego i nieodwracalnego; 3) pisze równania reakcji zachodzące na elektrodach […] ogniwa galwanicznego […]; projektuje ogniwo, w którym zachodzi dana reakcja chemiczna; pisze schemat tego ogniwa.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne zaznaczenie dwóch odpowiedzi.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

1. Siła elektromotoryczna opisanego ogniwa w warunkach standardowych jest równa 0,216 V. F
2. W trakcie pracy opisanego ogniwa kationy potasu przemieszczają się z klucza elektrolitycznego w kierunku półogniwa miedziowego, a aniony azotanowe(V) – w kierunku półogniwa niklowego. P
17

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 17. (1 pkt)

Roztwarzanie tlenków wanadu (VO, V2O3, VO2, V2O5) w kwasach nie zawsze prowadzi do powstania prostych kationów wanadu, takich jak V2+ lub V3+, gdyż ten pierwiastek na wyższych stopniach utlenienia tworzy jony oksowanadowe, takie jak VO2+ lub VO2+.
Po zmieszaniu roztworu zawierającego kationy VO2+ z roztworem zawierającym kationy V2+ w środowisku kwasowym zachodzi reakcja, którą można opisać równaniem:

VO2+ (aq) + V2+ (aq) + 2H3O+ (aq) → VO2+ (aq) + V3+ (aq) + 3H2O (c)

Na podstawie: C. Blanc, A. Rufer, Paths to Sustainable Energy, Lozanna 2010.

W poniższej tabeli podano równania dwóch reakcji:

I VO2+ (aq) + 2H3O+ (aq) + e ⇄ VO2+ (aq) + 3H2O (c)
II V3+ (aq) + e ⇄ V2+ (aq)

Rozstrzygnij, która reakcja – I czy II – charakteryzuje się wyższą wartością standardowego potencjału redukcji. Odpowiedź uzasadnij.

Rozstrzygnięcie: ……………………………………………………………..
Uzasadnienie:



Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 17. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) […] przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. VIII. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający: 6) przewiduje kierunek przebiegu reakcji utleniania-redukcji na podstawie wartości potencjałów standardowych półogniw; pisze odpowiednie równana reakcji. IX. Elektrochemia. Ogniwa. Zdający: 1) stosuje pojęcia: półogniwo, anoda, katoda, ogniwo galwaniczne, klucz elektrolityczny, potencjał standardowy półogniwa […] SEM; 2) pisze oraz rysuje schemat ogniwa odwracalnego i nieodwracalnego; 3) pisze równania reakcji zachodzące na elektrodach […] ogniwa galwanicznego […]; projektuje ogniwo, w którym zachodzi dana reakcja chemiczna; pisze schemat tego ogniwa.

Zasady oceniania
1 pkt –poprawne rozstrzygnięcie i napisanie poprawnego uzasadnienia.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Rozstrzygnięcie: (reakcja) I.
Uzasadnienie: Jony VO2+ są w stanie utlenić jony V2+ (pełnią funkcję utleniacza), a więc potencjał standardowy pary redoks VO2+ / VO2+ musi być wyższy od potencjału standardowego sprzężonej pary redoks V3+/ V2+.

18

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 18. (3 pkt)

Poniżej przedstawiono model przestrzenny cząsteczki pewnego węglowodoru X.

Zadanie 18.1. (0–1)

Napisz nazwę systematyczną węglowodoru X.

Zadanie 18.2. (0–1)

Uzupełnij tabelę. Wpisz liczbę atomów węgla o hybrydyzacji orbitali walencyjnych typ sp3 oraz liczbę wiązań typu 𝝅 w cząsteczce węglowodoru X.

Hybrydyzacja orbitali atomowych typu sp3 Wiązanie typu 𝝅
Liczba atomów węgla Liczba wiązań
Zadanie 18.3. (0–1)

Spośród poniżej przedstawionych modeli zaznacz wszystkie te, które przedstawiają izomery węglowodoru X i których cząsteczki są chiralne.

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 18.1. (0–1)
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. XII. Wstęp do chemii organicznej. Zdający: 1) […] na podstawie wzorów strukturalnych […] podaje nazwy systematyczne związków […]:węglowodorów […].

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie nazwy systematycznej węglowodoru.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
4-metylopent-1-yn

Zadanie 18.2. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. III. Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe. Zdający: 4) rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali walencyjnych atomu centralnego w cząsteczkach związków […] organicznych […]; 5) określa wiązania (σ, π) w cząsteczkach związków […] organicznych.

Zasady oceniania
1 pkt – napisanie poprawnych wartości liczby atomów węgla i liczby wiązań π.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Hybrydyzacja orbitali atomowych typu sp3 Wiązanie typu 𝝅
Liczba atomów węgla 4 Liczba wiązań 2
Zadanie 18.3. (0–1)
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. XII. Wstęp do chemii organicznej. Zdający: 2) stosuje pojęcia: […] izomeria konstytucyjna (szkieletowa, położenia […]), stereoizomeria ([…] izomeria optyczna); rozpoznaje i klasyfikuje izomery.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawny wybór dwóch wzorów.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
A, D

19

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 19. (1 pkt)

Przeprowadzono trzyetapowe doświadczenie.

Etap 1. W probówce zmieszano bezbarwne wodne roztwory bromianu(V) potasu oraz bromku potasu. Następnie do mieszaniny dodano kilka kropli kwasu siarkowego(VI). Na zdjęciu obok przedstawiono wynik tego etapu doświadczenia.

Etap 2. Do mieszaniny otrzymanej w etapie 1. wprowadzono toluen – metylobenzen – (𝑑 = 0,86 g ∙ cm−3). Probówkę zamknięto korkiem, a następnie ciecze wymieszano. Na zdjęciach obok przedstawiono wygląd zawartości probówki przed wymieszaniem oraz po wymieszaniu.

Etap 3. Otrzymaną w etapie 2. mieszaninę pozostawiono na pewien czas w nasłonecznionym miejscu. Na zdjęciu obok przedstawiono wynik tego etapu doświadczenia.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej podczas etapu 1. przeprowadzonego doświadczenia.

 

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 19. (0–1)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. III. Opanowanie czynności praktycznych. Zdający: 2) projektuje […] doświadczenia chemiczne, rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski i wyjaśnienia. VIII. Reakcje utleniania i redukcji. Zdający: 6) przewiduje kierunek przebiegu reakcji utleniania-redukcji na podstawie wartości potencjałów standardowych półogniw; pisze odpowiednie równana reakcji.

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
BrO3 + 5Br + 6H+ ⟶ 3Br2 + 3H2O

20

Matura Grudzień 2024, Poziom Rozszerzony (Próbne arkusze CKE), Formuła od 2023,
Zadanie 20. (2 pkt)

Przeprowadzono trzyetapowe doświadczenie.

Etap 1. W probówce zmieszano bezbarwne wodne roztwory bromianu(V) potasu oraz bromku potasu. Następnie do mieszaniny dodano kilka kropli kwasu siarkowego(VI). Na zdjęciu obok przedstawiono wynik tego etapu doświadczenia.

Etap 2. Do mieszaniny otrzymanej w etapie 1. wprowadzono toluen – metylobenzen – (𝑑 = 0,86 g ∙ cm−3). Probówkę zamknięto korkiem, a następnie ciecze wymieszano. Na zdjęciach obok przedstawiono wygląd zawartości probówki przed wymieszaniem oraz po wymieszaniu.

Etap 3. Otrzymaną w etapie 2. mieszaninę pozostawiono na pewien czas w nasłonecznionym miejscu. Na zdjęciu obok przedstawiono wynik tego etapu doświadczenia.

Sformułuj wniosek wynikający z etapu 2. przeprowadzonego doświadczenia. Uwzględnij w nim rozpuszczalność w wodzie i w toluenie barwnej substancji otrzymanej w etapie 1. tego doświadczenia. Nazwij proces, który spowodował zmianę wyglądu zawartości probówki po wymieszaniu i ponownym rozdzieleniu się cieczy.

Wniosek:



Nazwa procesu: ……………………………………………………………..

Pokaż rozwiązanie
Zobacz komentarze - 0
Zadanie 20. (0–2)
I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Zdający: 1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł. II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Zdający: 5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych […]. V. Roztwory. Zdający: 4) opisuje sposoby rozdzielania roztworów […] na składniki (m.in. ekstrakcja […]). X. Metale, niemetale i ich związki. Zdający: 10) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Zasady oceniania
2 pkt –sformułowanie poprawnego wniosku i napisanie poprawnej nazwy procesu.
1 pkt – poprawne sformułowanie wniosku albo napisanie poprawnej nazwy procesu.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższych kryteriów albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie
Wniosek: Brom jest lepiej rozpuszczalny w toluenie niż w wodzie.
Nazwa procesu: ekstrakcja.